ԿԻԼԻԿԻԱ — Մարաշի Անդըրըն գաւառի Եշիլովա թաղամասին hովիվ Նիհատը, մէկ շաբաթ առաջ այծերն արածելու ժամանակ Թեթջէյիզ վայրին նկատեց խճանկարներով պատուած յատակ: Խճանկարին շուրջ՝ քանդուած պատերուն վրայ խաչեր եւ որոշ նախշեր տեսնելով, Նիհաթ Բիւլբիւլն ըսեր է. «Մեր մեծերը կ՛ըսէին, որ այս...

Հայաստանի հիւսիսին յայտնաբերուած աւելի քան 2600 տարեկան ոսկորներուն հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ անոնք պատկաներ են Վանի թագաւորութեան մէկ կին մարտիկին: Հնագէտները այդ մնացորդները գտեր են Լոռիի մարզի Բովեր 1-ին գերեզմանատան տարածքին՝ դեռ 2017թ.-ին: Ըստ հախճապակիին եւ զարդերուն՝ գիտնականները թաղումը...

Զերզեւան ամրոցը, որ կը գտնուի  Արեւմտեան Հայաստանի՝ Տիգրանակերտի Չինար գաւառին մէջ, այս տարի գրանցեր է գերազանց թիւով այցելու: Ամրոցն իր մէջ պահուող նմուշներով գրաւեր է աշխարհի ուշադրութիւնը։ Պատմական պարիսպներն ու Հեւսելի պարտէզները, Իչքալէ թանգարանային համալիրը եւ հարուստ պատմամշակութային արժէքները ներառնուած...

 Արեւմտեան հայաստանի Բիւրակնի շրջանին մէջ կատարուած հնագիտական պեղումներով գտնուեր են 3 հազար տարուայ հնութեամբ ցորենի հատիկներ։ Ըստ աղբիւրի՝ Բիւրակնի(Բինգէօլի) Սոլհան գաւառի Մուրադ գիւղին մէջ գտնուող Նորիկ անուամբ հողաբլուրին վրայ դեռ անցեալ տարուանէ մեկնարկած պեղումները կը շարունակուին։ Խարբերդի թանգարանի տնօրէն Զիյա...

Արեւմտեան Հայաստանի պատմական Վանայ բերդի եւ անոր շրջակայքին իրականացուած պեղումներուն արդիւնքով առաջին անգամ ի տես աշխարհին կը ներկայացուին Վանայ Թագաւորութեան շրջանին պատկանող ապարանք մը եւ մէկ ամբողջ թաղամաս մը։ Արեւմտեան Հայաստանի մէջ երեք դար իշխող կայսրութիւններէն մէկուն՝ Վանայ թագաւորութեան վերաբերող...

Վանի թագաւորութեան արքայ Ռուսա Երկրորդի կողմէ (Քրիստոսէն առաջ մօտ 685-645 թթ.) Վանայ լիճի մօտակայքին կառուցուած Այանիս ամրոցի տարածքին կատարուած հնագիտական աշխատանքներով յայտնաբերուեր են Հայկական լեռնաշխարհին վրայ մարդու կողմէ օգտագործուած ամենահին սինթետիկ ներկի նմուշներ: Ըստ մասնագէտներուն՝ պեղումներէն յայտնաբերուած պատը ներկուեր է...

Պատմական Խարբերդ ամրոցէն ներս այս տարի նախատեսուած հնագիտական ​​պեղումները արդէն սկսեր են: Խարբերդի ամրոցը պատմութեան եւ մշակոյթի քաղաք է, որ կը թուագրուի միջին բրոնզէ դարէն: Ան կառուցուեր է Վանի ​​Թագաւորութեան կողմէ մ.թ.ա VII-րդ դարուն եւ կը պարունակէ հռովմէական, բիւզանդական եւ...

Արեւմտեան Հայաստանի Վանի Այանիսի ամրոցէն ներս 30 տարի կը շարունակուին պեղումները: Որպէս արդիւնք այս տարի բացայայտուեր են Յալդիի տաճարի ճարտարապետական գաղտնիքները։ Ինչպէս կը նշէ պեղումներոի գլխաւոր հնէաբան Պրոֆէսոր Դոկտոր Մեհմէդ Ըշըքլըն՝ “Այանիսը Ուրարտուի ամենալաւ պահպանոիած եւ վերջին մեծ, հոյակապ ամրոցն...

Տրդատը Բագրատունիներու թագաւորական տան գլխաւոր ճարտարապետն էր: Ան մեծապէս նպաստեր է ոճական ուղղութեան եւ յօրինուածքային սկզբունքներու ձեւաւորման՝ հայ միջնադարեան ճարտարապետութեան ու քանդակագործութեան մէջ:  Տրդատի մասին տեղեկութիւններ կը հաղորդէ պատմիչ Ստեփաննոս Տարօնեցին (Ասողիկ): Տրդատը տիրապետեր է հայերէնին, արաբերէնին եւ յունարէնին, խորութեամբ...

Բազմաթիւ յոյն եւ հռոմէացի գրողներ մեծ հետաքրքրութիւն ցուցաբերած են Հայաստանի հանդէպ։ Որեւէ պատեհ առիթի պարագային՝ անոնք այցելեր են Հայաստան եւ իրենց գործերուն մէջ նկարագրեր են հայկական քաղաքներն ու գիւղերը։ Շատ տեղեկութիւններ յայտնի են մեզի՝ միայն անոնց գրառումներէն։ Օրինակ Պլինոս Աւագն...