ԿԻԼԻԿԻԱ – ‘Մենք թոյլ չենք տար Մարաշէն դէպի Մալաթիա նոր կոտորածներ կատարուի’ անուան տակ անցկացուած զրոյցի ժամանակ նշուեցաւ, որ կոտորածները ոչ թէ տեղական եւ պատահական այլ կազմակերպուած եւ համակարուած էին:
Այլա Յըլմազի խմբավարութեամբ զրոյցին Մարաշի կոտորաղներու վկաներէն եղող եւ երկար տարիներ բանտի մէջ մնալէ ետք որպէս փախստական ստիպուած արտ երկիրներում ապրած հետազոտող-գրող Ազիզ Թունչ, Պուլէնթ Քայա եւ Բեթուլ Քօջան մասնակցեցան:
Զրոյցը սկսեցաւ, ազատութեան, խաղաղութեան եւ ժողովուրդավարութեան համար պայքարին զոհուածներու համար մէկ վարկեան լռելուց հետոյ:
“ԿՈՏՈՐԱԾՆԵՐԸ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒԱԾ Է”
Զրոյցին Skyp-ի կապով մասնակցող հետազոտող-գրող Ազիզ Թունչը նշեց որ “Կոտորածները, Մարաշի կոտորածը, բանտային կոտորածը, Ռօպօսքիի կոտորածը, նրանից առաջ եւ նրանից ետք կատարուած բոլոր կոտորածները շարունակութիւնն է համակարգուած քաղաքականութեանը: Կոտորածները ինչպէս մեզի կ’ըսէին որ տեղական եւ պատահական է բայց ճշմարիտը այլ էր, այդ կազմակերպուած եւ համակարգուած: Դա համակարգուած կառավարման միջոց է, որը պետութիւնը հատուկ աջակցում, կազմակերպում եւ իրականացնում է”:
“ՀՐԱՁԻԳԱՅԻՆ ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԸ ՄԱՐԱՇԻ ՄԷՋ ՀԱՅՏՆՈՒԵՑԱՒ”
Բանավեճի վարողներէն Պուլէնթ Քայաննալ իր խօսքի մէջ նշեց “ Իրականում մեր իմացած բաները մենք մեր մեջ կրկնելով ապրեցնել կ’ուզենք: Դեպքի վկան եւ տուժողն եղող մեր Ազիզ ուսուցիչը, Մարաշի Կոտորածը ապրած եւ այդ դէպքերը փաստաթղթավորող միքանի մարդկանցից մէկն է: Ան նաեւ կարեւոր դեր է խաղացել եկող սերունդներու համար փաստաթղթավորման եւ փոխանցման գործում: Այս կոտորածը պետական պատժիչ կոտորած մըն է: Մարաշից չէր սկսված, պատմութեան խորքում հայտնուած կոտորածի ավանդոյթը, տեղի է ունեցել Մարաշի մէջ”:
“ ԺՈՂՈՎՐԴՆԵՐՈՒՆ ՈՒՂՂՈՒԱԾ ԿՈՏՈՐԱԾՆԵՐԸ ՍԿՍԵՑԱՆ ԱՃԻԼ ”
“Նոր կոտորածներուն թոյլ չենք տար որ կատարուի” ըսող AKA-DER-ի ներկայացուցիչ Բեթուլ Քօջանը շարունակեց “.
Նայելով այսօրուայ ագրեսիվութիւնները, ավազակախմբութիւնները, ժողովուրդներու դէմ կոտորածները կնալով կաճին այդ իսկ պատճառով մենք այս կոտորածները դիտարկում ենք որ ժողովուրդներու ոչինչացման եւ մերժման վրայ հիմնուած։Թուրքիաոյ Հանրապետութեանը եւ հիմա Մերձաւոր Արեւելքի մէջ շարունակող պատերազմի եւ այս պատերազմի մէջ Թուրքիոյ բռնած դիրքորոշումներու եւ քրդերու ինտերնացիոնալիստ դիմադրութեան հետ կապ ունի:
Սուրիոյ պատերազմի ժամանակ շատ լուրջ բարբարոսութիւններուն վկաներ դարցանք: Գլուղները կտրել, Եզիդի կանանց բռնաբարութիւններ կատարուն եւ բարբարոսութիւններուն վկայ եղանք: Ինչքան է որ Սուրիայից իր զորգերը իբրեւ քաշած էլ կերեվա Թուրկիան այս թորթից իր բաժինը ուզելու ցանկութիւնը թեեւ շարունակվում է:
Այսպիսով մենք գիտենք, որ թաթերը թեր գտնվում են Մերձավոր Արեւելքում”:
Ջէպրայիլ Արսլան/Անկօրա
Այս լուրը կտեղեկացնէ մամուլի գործակալութիւնը «PIRHA» -ն
ԶեկոյՑ Կիլիկիոյ հայերու ջարդերու մասին
Ծովակալ դէ Ռոբեկ (Կոստանդնուպոլիս)
1920 թուականի Մարտի 7-ին
1920 թուականի մարտի 7-ին ժամը՝ 16:20
1920 թուականին մարտի 8-ին ժամը՝ 17:45
No.200. (R).
Հետեւեալը պրն.Ուիլիամսի համար է, կը փոխանց է Վ. Ա. Քեննեդուի պահանջով:
Նամակը կ‘սկսի՝
No. 5. Մարաշի լուրերու հաստատում: 18 հազար մարդ կոտորուեցաւ շրջանին. քաղաքը այրեցաւ, սնունդ չիկայ եւ դեռ չէ ազատագրուած: 2000 գաղթական հասած է Ատանայ : 13 հազար կին և երեխայ ճանապարհին մահացած են ձնաբուքի պատճառով: Մարաշի մէջ դեռ կան 8 հազար հայեր, որոնցից շատերը վիրաւորներ են: Զեյթունը մեկուսացուած է: Ատանայի եւ Տարսոնի անմիջական վտանգ չի սպառնում, բայց անհանգիստ է եւ անկարգ, անվտանգութեան առումով ընդհանրապէս վստահությիւն չիկայ:
Կը հիշեցնենք, որ 1920 թուականի Օգոստոս 4-ին Ֆրանսիոյ հովանավորութեան ներքոյ Ադանայի մէջ հռչակուեցաւ Կիլիկիոյ անկախ հանրապետութիւն: Սակայն 1921թուականին Հոկտեմբեր 20-ին Ֆրանսիոյ եւ քեմալական Թուրքիոյ միջեւ կնքուած Անկարայի պայմանագիրով ոտնահարուեցան Կիլիկիոյ ողջ բնակչութեան իրավուքնները: Այս պայմանագիրով ֆրանսիացիները 1922 թուականին Յունուարի 5-ին թուրքերուն հանձնեցին Ադանայի նահանգը եւ հեռացան: Նոր կոտորածի սպառնալիքը ստիպեց Կիլիկիոյ 150 հազար հայերուն վերստին տեղահանուիլ ու գաղթել Սիրիա, Լիբանան, Հունաստան և այլ երկիրներ: