Կիլիկիա – Դեկտեմբերի 23-ին Մարաշի մէջ տեղի ունեցած կոտորածի կապակցութեամբ Ալեւի (Արեվի) հաստատութիւնները ներկայացուցին իրենց կեանքը: Ալեւի (Արեվի) Բեկաշիի ֆեդերացիան եւ Ալեւիներու (Արեւի) միութիւններու եվրոպական կոնֆեդերացիան մէկ շաբաթ առաջ կը մեկնի Մարաշ:
ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ ՍՏԵՂԾՈՒԱԾ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹՅԻՒՆՆԵՐՈՒ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
ABF-ի նախագահ Մուիթթին Յըլդըզը խոսեցԱՒ PIRHA-ին Մարաշի հուշարձանի նախագիծի մասին: Անհասկանալի է մէկ շաբաթ առաջ, ընդհանուր նախագահներու, պատգամաւորներու եւ ալեւի կառոյցներու ղեկավարներու հետ միասին, Յալթերը նշածէ, որ Մարաշի մէջ ընդհանուր առմամբ 15 մարդ կը գտնուի, բացատրեց անոր պատճառը:
Մենք կայցելենք Ալեւի հարեւաններուն եւ կը ցանկանանք լսել իրենց խնդիրները: Ինչու չեն վերջանար, շեշտելով որ անցեալի զոհն է, ինչու չեն գալիս հուշահամալիր: Մենք կը պատրաստուինք անոնց այցելել Ալեւի (Արեվի) թաղամասեր եւ կ’ուզընք լսել իրենց: Մենք ուրախ կ’ըլլանք իրենց հետ:
Մարաշի մէջ տեղակայուած Alevis-ի (Արեւի) տեղացիներուն ներգրաուելու նպատակով ստեղծուեցաւ հանձնաժողով: Բոլորը, ներառեալ մասնաճիւղերու նախագահները եւ ադմինիստրատորները, պէտք է ներգրաուեն:
Եվրոպայի մեր ընկերները կը միանան նաեւ որպէս կառավարման: Այս տարի Մարաշի հուշահամալիրը կ’ըլլայ Սիվասի հուշահամալիր: Մենք կը շարունակենք տան հանդիպումները, հրաուիրել մարդկանց, այցելել եւ հիշել քաֆֆի մէջ: Մէկ շաբաթ առաջ մենք Մարաշի մէջ եղանք նախագահներու եւ հանձնաժողովի անդամներու հետ »:
ՄԱՐԱՇԻ ՋԱՐԴԸ
1978 թուականին Մարաշի ալեւիներուն հարձակուելէ հետոյ ռասիստներու կողմէ պաշտոնական թիւերու համաձայն, 111 մարդ սպանուեցաւ եւ հարիւրաւոր մարդիկ վիրավորվեցան: 210 տուն, 70 աշխատատեղէր: Աւելի (Արեւի) քան 804 մարդ դատի տուին: Մարաշի կոտորածի գործը տեւեց մինչեւ 1991 թուականը: Ամբաստանյալի թիւ 1 նախադասութիւնը եղած է Ökkeş Kenger, որը հետագաին վերցուց Շենդիլլի ազգանունը եւ պատգամաւոր էր: Դատապարտուածները մի քանի տարուայ դատավարութիւնէ ետք օգտուած են զեղչերէն եւ ազատ արձաուած: Ökkeş Şendiller- ը դեռեւս կը շարունակ է գոյատեւել որպէս կարեւոր գործիչ, երկրի իրավունքի լվացման գործին, փորձելով դիտարկել որպէս ոչ թէ կոտորածի զրպարտութիւն: Այսոր Մարաշի կոտորածի ֆայլը լուռ փակ է:
Ալեւիները (Արեւիները), որոնք կը բնակին Սուրիոյ հիւսիս-Արեւմտեան եւ Թուրքիոյ հարաւաին լեռնաին շրջաններուն, Թուրքիոյ պաշտոնապէս կը համարէ իսլամի շիա ուղղութեանը պատկանող համայնք: Մինչդեռ մի շարք Ալեւիններու (Արեւիներու), կողմէ այս տեսակէտը ընդունուած չէ:
Կը հիշեցնենք, որ 1920 թուականի Օգոստոս 4-ին Ֆրանսիոյ հովանավորութեան ներքոյ Ադանայի մէջ հռչակուեցաւ Կիլիկիոյ անկախ հանրապետութիւն: Սակայն 1921թուականին Հոկտեմբեր 20-ին Ֆրանսիոյ եւ քեմալական Թուրքիոյ միջեւ կնքուած Անկարայի պայմանագիրով ոտնահարուեցան Կիլիկիոյ ողջ բնակչութեան իրավուքնները: Այս պայմանագիրով ֆրանսիացիները 1922 թուականին Յունուարի 5-ին թուրքերուն հանձնեցին Ադանայի նահանգը եւ հեռացան: Նոր կոտորածի սպառնալիքը ստիպեց Կիլիկիոյ 150 հազար հայերուն վերստին տեղահանուիլ ու գաղթել Սիրիա, Լիբանան, Հունաստան և այլ երկիրներ: