Մեծարգոյ Պարոն Նախագահ,

Տիկին վարչապետ,

Տիկին Խորհրդարանի Նախագահ

Տիկնայք եւ պարոնայք Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան պատգամաւորներ

Սիրելի հայրենակիցներ եւ ընկերներ,

Նախ կ’ուզեմ ողջունել Արեւմտեան Հայաստանի Խորհրդարանի նախաձեռնութիւնը համաժողովներու այս շարքը կազմակերպելու հարցին մէջ եւ շնորհակալութիւն յայտնել նախագահող տիկին Նելլի Յարութիւնեանին։

Պիտի ցանկայի նաեւ շնորհակալութիւն յայտնել բոլոր պատգամաւորներուն եւ մասնաւորապէս Արեւմտեան Հայաստանի խորհրդարանի անդամներուն մեր շարքերուն մէջ ներկայութեան համար։

Այսօր մեզ կը միաւորէ արդարութեան  ձգտելու մեր ցանկութիւնը, որ պէտք է վերականգնուի Հայաստանի՝ մեր նահատակներու արիւնով թաթխուած այս հողին նկատմամբ, ուր կ’ուզէին բնաջնջել մեզ՝ 10000-ամեայ բնիկներս։

Արցախի   եւ Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ վերջին տեղի ունեցած  չարիքները այլ բան չեն, քան Արեւմտեան Հայաստանի տարածքին Հայաստանի նկատմամբ կատարուած չարիքի շարունակութիւնը։

Այս Հայաստանը 1920 թուականին ստացած է միջազգային ճանաչում, սակայն անտեսուած է միջազգային իրաւունքին համապատասխան անոր անօրինական զաւթման հարցը, ինչպէս նաեւ զաւթիչ ուժերու կողմէ ճնշուած  հայ ժողովուրդի տառապանքը։

100 տարուան մինակութեան, լռութեան եւ մոռացութեան ժանտախտը սերմանելու նպատակաուղղուած քաղաքականութիւնն ինկած է Արեւմտեան Հայաստանին վրայ։

Ընդամէնը 100 տարի անց՝ 2020 թուականին, բռնազաւթման խնդիրը կրկին յայտնուեցաւ բառապաշարին մէջ՝ Արցախի տարածքի երեք քառորդի ներխուժման լոյսի ներքոյ։

Հարիւր տարի ետք այն վտանգները, որոնք այսօր կախուած են Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան գլխուն, պիտի կրկնեն Արեւմտեան Հայաստանի վտանգները։

Ամբողջ ժողովուրդի մը մարմինը լքուեցաւ, լքուեցաւ, խտրական վերաբերմունք դրսեւորուեցաւ, վիրաւորուեցաւ՝ չկասկածելով, որ 1920-ի Հայաստանի բնաջնջման ախտը, որուն շարունակութիւնը Արեւմտեան Հայաստանն է, շուտով պիտի ծածկէ անոր մարմնի միւս անդամները՝ Արցախը, Նախիջեւանը եւ բուն Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութիւնը։

Քանի որ այն ժամանակ, ինչպէս հիմա, եւ առանց ընդհատումներու, այն «ոչնչացման պատերազմ» էր, ինչպէս այդ նախազգուշացուց ֆրանսացի պատգամաւոր Ժան Ժորէս, որուն հետ կը բախի հայ ժողովուրդը՝ փոխարինելով զիրար։

Արեւմտեան Հայաստանի հայերուն նկատմամբ խտրականութիւնը եղած է եւ կը մնայ խիստ յանցաւոր նախաձեռնութիւնը, որուն հետեւանքներըկը  տեսնենք մեր առջեւ։

Խտրականութեան եւ հայ ժողովուրդի օրինական իրաւունքներու ժխտման գագաթնակէտը Եւրոպական խորհրդարանի 1987 թուականի Յունիսին ընդունուած բանաձեւն էր, որով հայ ժողովուրդը կը նվաստացնէր շարք մը ամօթալի յօդուածներով, կը ժխտէր Ցեղասպանութեան զոհերու ժառանգներուն հողի իրաւունքը, Թուրքիոյ մէջ զանոնք հասցնելով փոքրամասնութեան կարգավիճակի, թէեւ անոնք կը ներկայացնեն Արեւմտեան Հայաստանի բնիկ ժողովուրդը։

Արեւմտեան Հայաստանի հայերու իրաւունքներու ժխտման այս ստոր նախաձեռնութիւնը նպատակ ունէր նաեւ այդ իրաւունքները փակուած գործի կարգավիճակի հասցնելու, որուն վրայ կ’աշխատին միայն ցնորատես երազողները։

I – Բոլոր ժողովուրդներու արժանապատւութիւնը կախուած է անոնց ինքնորոշման կարողութենէն

Այս իրավիճակին մէջ կենսական հրամայական է ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքին համապատասխան ազգային վերակառուցման խնդիրը՝ հայ ժողովուրդի հիմնարար ազգային շահերու իրագործման համար։

Ինչ է ինքնորոշման իրաւունքը, եթէ ոչ մեր ուզածին սահմանումը եւ մեր արժանապատւութեան արտայայտումը։

Ինքնորոշման իրաւունքի այս սկզբունքը հաւաքական մակարդակով ձեւակերպուած է Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային խորհուրդին եւ Արեւմտեան Հայաստանի պետական ​​կառոյցին կողմէ։

Տասնամեակներ շարունակ, ելլելով ազգի հիմնարար շահերէն, Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային խորհուրդը աշխատած է քաղաքական ճակատի վրայ՝ բարձրացնելով Արեւմտեան Հայաստանի բռնազաւթման, անոր բնակչութեան ճնշման եւ միջազգային իրաւունքի խախտման հարցը միջազգային ատեաններու առջեւ։ .

Հարկ է ընդգծել, որ ինքնորոշման իրաւունքը կիրառելու ժամանակ հայ ժողովուրդը օրինակ կը ծառայէ այն ժողովուրդներուն համար, որոնք ցանկանալով ազատիլ այն լուծէն, որուն տակ կը գտնուին, հետաքրքրութեամբ կը հետեւին  մեր ապագային։

Իսկապէս, հիմնուելով 1920 թուականին հայկական պետութեան միջազգային ճանաչման ու նախագահ Վուտրօ Ուիլսընի իրաւարարկան վճիռին վրա՝ Նորին Գերազանցութիւն Պօղոս Նուպարի գլխաւորած հայ ազգային պատուիրակութեան կողմէ ստացուած իրաւական փաթեթը մարդկութեան պատմութեան մէջ աննախադէպ է բնիկ ժողովուրդի համար։

Գրեթէ 100 տարի պահանջուեցաւ, որ յանցագործութիւններու ոճրագործութենէն ետք ծունկի բերուած հայ ժողովուրդը կառուցէ իր իրաւունքներու իրացման համար անհրաժեշտ պետական ​​կառոյցը եւ իրագործէ ազգային վերակառուցման բոլոր մեխանիզմները։

Այս բնաբանի ներքոյ էր, որ Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային խորհուրդի պատուիրակութիւնը ելոյթ ունեցաւ Անցեալ տարուան Յուլիսին Ազգերու պալատին մէջ տեղի ունեցած Բնիկ ժողովուրդներու փորձագիտական ​​մեխանիզմի վերջին նիստին՝ յիշեցնելով, որ հայ ժողովուրդն այն պետութիւններէն մէկն է, որ կանգնած եղած է ամբողջ աշխարհի մէջ պետական ​​այլ կառոյցներու գոյութեան ակունքներուն մէջ, որոնք այսօր ՄԱԿ-ի մաս կը կազմեն։

Հայ ժողովուրդին դէմ այսօր մղուող պատերազմներն այլ նպատակ չունին, քան խանգարել ինքնորոշման այս իրաւունքի ու հետեւաբար մեր արժանապատւութեան իրացման՝ 1920 թուականին ճանչցուած իր ողջ տարածքին մէջ հայկական պետութեան ստեղծման միջոցով։

Հաշուի առնելով, որ պետութեան բաղկացուցիչ տարրերէն մէկը անոր բնակչութիւնն է, Թուրքիոյ եւ  Ատրպէյճանի կառավարութիւնները կը դիմեն բնիկ հայ բնակչութեան յաջորդական ալիքներով բնաջնջման ծրագիրներուն, որոնք սկսած են 1894 թուականին եւ կը շարունակուին այսօր Արցախի բնիկ բնակչութեան դէմ։

Նկատի ունենալով, որ պետութեան բաղկացուցիչ տարրերէն մէկը անոր տարածքն է, թրքական կառավարութիւնները միջազգային իրաւունքին համաձայն 102 տարի ապօրինաբար զաւթած են հայ ժողովուրդի տարածքը։ Նոյն սկզբունքով Արեւմտեան Հայաստանի անբաժանելի մաս կազմող Արցախի եւ Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքներու բռնազաւթումն այլ նպատակ չունի, քան 1920 թուականի հայկական պետութեան սահմանադրութիւնը խանգարելը։

Ուստի հեշտ է հասկնալ, որ Արցախի եւ Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ հայկական փորձութեան արմատը ոչ միայն Արեւմտեան Հայաստանի հայութեան իրաւունքներու չպահպանման, այլեւ վերականգնողական արդարադատութեան բացակայութեան մէջ է։

II – Սեւրի պայմանագիրի ամբողջական կատարման մասին

Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի յարձակումները Արցախի եւ Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան վրայ ոչ այլ բան են, քան ապարդիւն փորձեր արմատախիլ ընելու այն, ինչ որ Սեւրն արդէն կատարած էր Հայաստանի համար 1920 թուականին։

Այս բնաբանի ներքոյ անհնար է Արցախի, Արեւելեան Հայաստանի Հանրապետութեան եւ ամբողջ Հայաստանի համար կայուն խաղաղ լուծում գտնել՝ առանց հաշուի առնելու 1920-ին Հայաստանի միջազգայնօրէն ճանչցուած իրաւունքները, այն է՝ Արեւմտեան Հայաստանը։

Այդ իսկ պատճառով ազգի հիմնարար շահերը կը պահանջեն ամբողջութեամբ կատարել Սեւրի պայմանագիրի եւ մասնաւորապէս նշուած պայմանագիրի 92-րդ յօդուածի բոլոր դրոյթները, որոնք կը վերաբերին Հայաստանի արեւելեան սահմաններու սահմանման, որ տակաւին չէ իրականացած եւ որ կը բացատրէ Ատրպէյճանի յարձակողական պատերազմները  ուժի կիրառմամբ ու յանցագործութիւններով՝ ի վնաս դիւանագիտական ​​միջոցներուն։

Սկզբունքը, որով առաջնորդուած են Սեւրի պայմանագիրի մշակման ժամանակ, համահունչ է ազգերու անկախութեան եւ ինքնիշխանութեան սկզբունքին եւ նոյն մոտելն է, ինչ որ Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան կանոնադրութիւնն է, որ ընդունուած եւ կիսուած է ստորագրողներու կողմէ։

 Միջազգային իրաւունքի ոչ մէկ այլ պայմանագիր կրնայ չեղարկել այն, ինչ որ արդէն իսկ Հայաստանին տրուած է Սեւրի կողմէ։ Մերժել մեր պատրաստակամութիւնը իրագործելու Սեւրի պայմանաւորուածութիւնները եւ անոնց հետ կապուած հատուցման մեխանիզմները, ինչպէս նաեւ իրաւարար վճիռը կատարելու մեր պատրաստակամութիւնը, կը նշանակէ ժխտել մեր մարդասիրութիւնը:

Այս բնաբանին ներքոյ ազգի հիմնարար շահերու պաշտպանութիւնը կ’ենթադրէ սոյն Պայմանագիրի ամբողջական կատարումը Հայաստանի ղեկավարին, ինչպէս նաեւ միւս բոլոր ղեկավարներուն համար համապատասխան պետութիւններու առնչութեամբ, ինչպէս նաեւ Արեւմտեան Հայաստանի յետագայ ամբողջարկութիւնը Մինսկի խուբին եւ միջազգային կառոյցներուն.

III Արեւմտեան Հայաստանի ինքնիշխանութիւն

Յատկապէս Արցախին վերաբերող որեւէ բանաձեւ չի կրնար ընկալուիլ առանց միջազգային իրաւունքը հաշուի առնելու։

Խաղաղութեան պայմանները պէտք է յարգեն Արեւմտեան Հայաստանի ինքնիշխանութեան սկզբունքը՝ հաշուի առնելով, որ Արցախ հայկական պետութեան անբաժան մասն է, առանց որուն չի կրնար հաստատուիլ համապարփակ ու տեւական վերջնական կարգաւորում։

Արեւմտեան Հայաստանը նոյնպէս պիտի ըլլայ կայունութեան եւ խաղաղութեան երաշխաւորն ամբողջ աշխարհի մէջ՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրութեան յօդուածներով եւ իր կառավարութեան 2011 թուականի Մարտի 29-ի որոշմամբ հաստատուած դրական, զինուած ու մշտական ​​չէզոքութեան իր կարգավիճակին համապատասխան։

Այս տեսանկիւնէ, Արեւմտեան Հայաստանը նաեւ իր խոր վրդովմունքը կը յայտնէ, որ 2020 թուականի թշնամական պատերազմը, որ Ատրպէյճանի կողմէ սանձազերծուած է իր թուրք դաշնակիցի քօղին տակ Արցախի բնիկ հայ բնակչութեան դէմ, պաշտօնապէս եւ հանդիսաւոր կերպով չէ դատապարտուած ՄԱԿ-ի կողմէ, որուն յօդուածները խախտուած են այս պատերազմով. Վարդենիս եւ Սիւնիք մարզերուն մէջ 2022 թուականի Սեպտեմբերի 13-ին սկսած ռազմական գործողութիւններուն վերաբերեալ որեւէ դատապարտում չէ հնչած։

Այս ռազմական գործողութիւններուն հետեւանքով տեղահանուած քաղաքացիական բնակչութիւնն ինքնին միջազգային մակարդակով որեւէ կարգավիճակի առարկայ չդարձաւ, որուն պատճառով Արեւմտեան Հայաստանը, ելլելով Արցախի խաղաղ բնակչութեան պաշտպանութեան շահերէն, դիմում   ներկայացուցած է Մարդու իրաւունքներու Եւրոպական դատարան, որ ընդունուեցաւ։

IV Մարդկային խիղճի զարթօնք

Հայ ժողովուրդի շահերու պաշտպանութիւնը եւ ամէն պարագայի կախուած պիտի ըլլայ նաեւ անոր բնակչութենէն, որ այլեւս  պիտի չհամակերպի ճնշուածի իր կարգավիճակին, այսինքն. որ այլեւս թոյլ պիտի  չտայ ճնշողին միանձնեայ դատապարտել՝ անով իսկ ազատելով ազգային վերակառուցման որեւէ աշխատանքէ, եւ որ, այս տեսանկիւնէ, այլեւս պիտի չհամակերպի իր մանկականացման եւ ինքնորոշման իրաւունքէ զրկելուն հետ, այլեւս չսատարէ՛ք այս կեղծ մտաւորականները, որոնք յարմարաւէտօրէն տեղաւորուած են կեղեքումներու եւ անօգուտ բառապաշարի զոհերու դերին մէջ՝ քարոզելով Հայաստանի անհետացումը եւ բարոյական խոստում տալով չկրել ազգային վերակառուցման պատասխանատւութեան բեռը։

Գիտակից բնակչութիւն, որ այլեւս պիտի չծառայէ ազգը պառակտելու ուղղութեամբ աշխատող քաղաքական կուսակցութիւններուն եւ ինքզինք պիտի չկորսնցնէ կազմակերպուած զուարճանքներուն մէջ՝ ուղղուած զանոնք շահարկելուն։

Մէկ խօսքով, ան այլեւս պիտի չհամաձայնի անոր ներկայացման:

Մեր ժողովուրդը, առաջնորդուելով բացառապէս ազգային-ազատագրական խնդիրով, իր կեանքը պիտի վերցնէ իր ձեռքը եւ պիտի միանայ Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքացիներու աճող հոսքին։

Ան պիտի հրաժարի «փոքրամասնութիւններ» եզրէն՝ ցոյց տալու իր կարգավիճակը՝ որպէս բնիկ ազգ։

Ան պիտի ըլլայ այն, ինչ որ կը ցանկայ ըլլալ, այսինքն՝  պիտի գտնուի այն ազատութեան մէջ, որ չի կրնար առաջանալ առանց կամքի,  հիմնուած իր պատմութեան իմացութեան վրայ։

V ․ Յիշողութեան գործը

Պիտի ցանկայի ողջունել բոլոր այն գործիչները, որոնք իրենց ժամանակէն ձեռնամուխ եղան այս համընդհանուր գործին, արթնցնելով մարդկային խիղճը հայ ժողովուրդի իրաւունքներու իրացման համար, ինչպէս նաեւ ողջ քաղաքական լուսապատկերը ֆրանսացի ազգի մտաւորականները եւ ընտրուած ներկայացուցիչները, որոնք պատիւ բերած են Ֆրանսային հայկական շարժման ծիրին մէջ։

Այսօր կ’ուզեմ շնորհակալութիւն յայտնել բոլոր այն գործիչներուն, որոնք Արեւմտեան Հայաստանի կողքն են մեր ժողովուրդի յիշատակի ու վերստեղծման գործին մէջ։

Մասնաւորապէս, կ’ուզեմ իմ խորին երախտագիտութիւնս յայտնել ֆրանսական ժողովուրդի եւ այլ պետութիւններու ընտրուած ներկայացուցիչներուն՝   հայրենասիրական արարողութիւններու ծրագիրի  ծիրին մէջ՝  առաջին եւ երկրորդ Համաշխարհային պատերազմներու ընթացքին իրենց խիզախութեամբ աչքի ինկած Արեւմտեան Հայաստանի զաւակներու յիշատակը յարգելու համար։

Այս առումով, ոգեկոչման պարտքը, որ  վճռականութեամբ կ’իրականացնէ Հայ վեթերաններու եւ համախոհներու ազգային միութեան նախագահ պարոն Վրէժ Աբրահամեան, փարոս է, որ այսօր կը փայլի ոչ միայն Ֆրանսայի, այլեւ ողջ աշխարհի մէջ։

Այս առնչութեամբ կը ցանկամ յայտարարել Հայ վեթերաններու ընդհանուր ժողովի կայացման մասին Մուտրոսի զինադադարի 104-րդ տարեդարձի ծիրին մէջ, որ պիտի կազմակերպուի Հոկտեմբերի 30-ին Ֆրանսայի Անթիպ քաղաքին մէջ։

VI Ստորագրող պետութիւններու պարտաւորութիւնները

Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան կանոնադրութիւնը, բնիկ ժողովուրդներու իրաւունքներուն մասին հռչակագիրը եւ միջազգային իրաւունքի ամբողջ մարմինը պայմանագիրի արդիւնք են, որ կը պարտաւորեցնէ ստորագրող պետութիւնները:

Այս պայմանագիրները կնքուած են բոլորը դէմ բոլորի պատերազմական իրավիճակէն դուրս գալու համար, որ կ’ենթադրէ պետութիւններու բարի կամքը։

Այս բնաբաններուն մէջ ներդրուած բարոյականութիւնը կը ղեկավարուի արժանապատւութեան հայեցակարգով, որ պէտք է որոշէ ազգերու դիրքորոշումը։ Այս բնաբանին ներքոյ Արեւմտեան Հայաստանը կը խնդրէ ազատութիւնն ու արդարութիւնը սիրող ազգերուն կանգնիլ իր կողքը՝ վրէժ լուծելու մարդկութեան դէմ կատարուած ՝ ի դէմս Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի անբարոյականութեան, որոնք փաստացիօրէն դուրս մնացած են մարդկութեան շրջանակէն եւ զրկուած Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան  անդամի կոչումէն։

Աշխարհը բարոյական եւ պատմական պարտաւորութիւն ունի ձգտելու 1920 թուականի հայկական պետութեան ճանաչման եւ ուղեկցելու անոր հաստատուած սահմաններու պաշտպանութեան գործին մէջ։

Կեցցէ ազատ, ինքնիշխան եւ անկախ Արեւմտեան Հայաստանը։

Շնորհակալութիւն.