Ի հակադրութիւն ադրբեջանական իշխանութիւններու՝ տասնամեակներ ընթացող մշակութային վանդալիզմի եւ ոչնչացումին քաղաքականութեան՝ Հայաստանը եւ Արցախը միշտ հաւատարիմ են իւրաենց տարածքներուն մէջ մշակոյթի եւ մշակութային ժառանգութեան պահպանութեան միջոցով խաղաղութեան եւ համերաշխութեան առաջընթացի գաղափարին՝ անկախ ատոնց էթնիկ եւ կրօնական ծագումէն:
«Գյովհար Աղայի» (Վերին Ջումա) մզկիթին վերականգնում էր, որը զգալիօրէն տուժել էր արցախեան ազատամարտի տարիներուն եւ կը գտնուեր կիսաքանդ վիճակին մէջ: 2019թ․ Արցախի իշխանութիւններու հետ համագործակցութեամբ, «IdeA» հիմնադրամի միջոցներով իրականացուեց Շուշիի «Գյովհար Աղայի» (Վերին Ջումա) մզկիթին վերականգնումը: Արցախի գոյութեան ողջ ընթացքին վերականգնուեր եւ բարեկարգուեր են Շուշիի Սուրբ Ամէնափրկիչ Ղազանչեցոց եկեղեցին (1988 թուականին Շուշիէն հայերուն արտաքսելէն յետք ադրբեջանցիները ջարդեր են զանգակատան հրեշտակներու արձանները եւ եկեղեցին վերածել զինապահեստի, իսկ Արցախեան պատերազմի ժամանակ այստեղ կը գտնուէր ազերիներու «ԳՐԱԴ» հրթիռային համակարգի պահեստը), Գանձասարի վանական համալիրը (պատերին առկա են ռմբակոծութեանյետքեր), Մարտակէրտի շրջանի Վանքասար եկեղեցին, Ամարասի վանական համալիրը պատերը (բազմիցս արկակօծուեր է), Քաշաթաղի շրջանի 4-րդ դարու Ծիծեռնաւանք եկեղեցին, ինչպէս նաեւ Դադիւանքի վանական համալիրը (օգտագործուեր է որպէս անասնագոմ):
