Ֆրանսիական յիշողույեան Բրոնի կոմիտէի նախաձեռնութեամբ եւ էսսեիստ պարօն Ֆիլիպ Օլանյէի գլխաւորությեամբ տեղի ունեցաւ գիտաժողով՝ նւիրուած ազգագոյացումին յիշողութեան կարեւորութեանը։ Այս համաժողովը Բրոնի քաղաքապետ պարօն Ժերեմի Բրոյի, Բրոնի ֆրանսիական յհիշատակի կոմիտեէի նախագահ պարոն Իվ Պեյսոնի, քաղաքային խորհրդականներիու եւ բազմաթիւ անձնաւորութիւններու ներկայութեամբ տեղի ունեցաւ Բրոնին մէջ 2023 թուականու յունիս 2-ին։
Պատմական յիշողությեան փոխանցումին խնդիրներու եւ ցեղասպանութիւններու պատմութեան ուսումնասիրութենէ բացի, Պարօն Օլանյէն նաևեւ նւիրուեր է կանանց իրաւվունքներու եւ աշխարհիկութեան ուսումնասիրութեանը եւ պարբերաբար կը տպագրուի ազգային 8 ամսագիրներու մէջ:
Այս դասախօսութեան ընթացքին, որն իւր տեսակի մէջ առաջինն է Ֆրանսիոյ մէջ, պարօն Օլանյէն խօսեց ժամանակակից Ֆրանսիայիոյ պատմութեան մէջ յիշողութեան պահպանումին ուղղւված աշխատանքի մասին:
Պարօն Օլանյէն շեշտեց, որ յիշողութեան պահպանումն ունէ քանի մը ասպեկտներ, ներառեալ այն փաստը, որ այն միավորող է, որ այն կը համարուի քաղաքաւարութիւն մեծերու նկատմամբ եւ որ այն անհրաժեշտ է արժեքները փոխանցելու համար: Յաշուի առնելով ատ, պարօն Օլանյէն հորդորեց հանդիսատեսին եւ յատկապէս երիտասարդ սերնդին կարդալ եւ իւրացնիլ Ժիւլ Միշելի ստեղծած Ազգային վէպը.
Պարօն Օլանյէն կարեւորեց Ֆրանսիոյ մէջ յիշողութեան դաստիրակութիւնը եւ ատոր փոխանցումը՝ միեւնոյն ժամանակ ընդգծելով, որ եթէ լուսաբանման ընդհանուր ոգին վերանա, բոլորը կը ձգտին ստեղծիլ իւրեանց սեփական ազգային վէպը, ինչը կը հանգեցնի իդենտիտարիզմի զարգացմանը: Այս կարգավիճակին Պարօն Օլանյէն դատապարտեց “վոկիզմի ” և” մշակոյթի անտեսման ” ժամանակակից միտումները, որոնք հակուած էին ամբողջութեամբ կամ մասամբ վերացնիլ պատմական փաստը՝ միաժամանակ ավելացնելով, որ եթէ ազգը վատ կը վերաբեուի իւր պատմութեանը, ապա նա դատապարտուած է անհետացման:
Ոգեշնչող մեջբերում Ժորժ Բերնանոսիցօսէն` “Քաղաքակրթութիւնները մահկանացու են, քաղաքակրթութիւնները կը մահանան այնպէս, ինչպէս մարդիկ, բայց անոնք չեն մահանա այնպէս, ինչպէս մարդիկ: Անոնց քայքայումը կը նախորդէ անոնց մահվուանը, այլ ոչ թէ մահը քայքայումին” ։
Գիտաժողովի աւարտին Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործերու նախարար տիկին Լիդիա Մարկօսեան ողջունեց համաժողովի անցկացման բարձր որակը եւ ընդգծեց, որ ցանկացած պետական կառոյց անխզելիօրէն կապուած է յիշողութեան պարտքի հետ եւ որ ատ յիշողութեան նկատմամբ ցանկացած ոտնձգութիւն հարձակում է պետական կառոյցի վրայ:
Հայաստանի ազգային յիշողութեան կեդրօնէն Պարօն Սաբունկու Ֆրեդին եւս իւր խօսքն ւսաւ ՝ Շնորհակալութիւն յայտնելով խօսնակին եւ յիշեցնելով, որ ինչպէս անձնական եւ ընտանեկան յիշողութիւնը, այնպես ալ պատմութեան մասին յիշողութիւնը համընդհանուր է եւ պետք է փոխանցուի երիտասարդ սերունդներուն: Յիշողութիւնը, որը չպետք է մոռացուեր, քանի որ անցեալի սխալներու կրկնութիւնն էր, որ դաս չծառայեց: Պարօն Սաբունչուն մասնաւորապէս անդրադարձեր է Արցախին մէջ արեւելեան քրիստոնեաներու եւ, մասնաւորապէս, հայերու ճակատագրին, որոնց պետք է աջակցիլ՝ պահպանելու դարաւոր քաղաքակրթութիւնները, մշակոյթն ու աւանդոյթները: