Հուլիս 16-ին, ժամը 13:00-ին Գյումրին համայնքապետարանը կը յրաւիրէ բոլորը հայրաքաղաք՝ մասնակցելու համահայկական Վարդավառի: Այս տօնն ունէ շատ խորը արմատներ եւ նշուեր է շատ մեծ շուքով՝ ունենալով իր ծիսական խոհանոցը, երգացանկը, արարողութիւնները։
Այսօր կառաջարկենք ծանօթնալ ամառային ամենասիրուած տօնին պատմութեանը։
Վարդավառը Հայ առաքելական եկեղեցու հինգ տաղաւար տոներէն մէկն է, որուն կը նախորդէ շաբաթապահք, իսկ յաջորդող երկուշաբթին ննջեցեալներու յիշատակութեան օր է։
Վարդավառը կը տօնէին դեռեւս յեթանօս հայերը՝ մեծարելով ջուրի, սիրո, գեղեցկութեան աստուածուհի Աստղիկը եւ պտղաբերութեան աստուածուհի Անահիտը։
Տօնին օրը գիւղացիները կիմնական աւարտած կըլլային դաշտային աշխատանքները եւ աստուածուհիները շնորհակալութիւն կը յայատնեին անձրեւներու ու բերքին համար։ Նաեւ կը խնդրէին դաշտերը զերծ պահիլ երաշտէն, միջատներէն ու զանազան աղետներէն։
Գիւղացիներն կուղեւորուեին դէպի մօտակա սարերը, գետերն ու աղբիւրները, զօհեր կը մատուցեին, յեթանօսական մեհեանները յասկեր կը նւիրեին, տունն ու կենդանիները կը զարդրեին ծաղիկներով ու ծառին ճիւղերով։ Տինը կը նշէին նաեւ յատուկ ուտեստներ պատրաստելով, զիրար ծաղիկներ նւիրելով, աղաւնիներ թռուցելով Բայց նոյնիսկ այսքանով ալ տօնախմբութիւնները չէին սահմանափակուի եւ կը շարունակէին տոնավաճառներով, խնջոյքներով, երգ-պարով, խաղերով։
Ըստ քրիստոնեական աւանդոյթի՝ տօնը կը կապուի Հիսուս Քրիստոսիմ հետ եւ կը կոչուի Պայծառակերպութեան կամ Այլակերպութեան օր։ Քրիստոսն իր աշակերտներու հետ կը բարջրնայ Թաբոր լեռը։ Առաքեալները հոգնածութենէ ու շոգէ կը քնին, իսկ Քրիստօսին վրայ լոյս կիջնէ՝ լուսաւորելով ողջ լէռը։ Առաքեալներն ականատես կըլլան իրենց ուսուցիչի այլակերպումին։