Հայաստան աշխարհի կարեւոր հարստութիւներէն մէկը հնագոյն ձեռագիրներու թանգարանն է՝ Մատենադարանը, որտեղ կը պահուին  երկար դարերու ընթացքին ստեղծուած մագաղաթեա ձեռագիրները: Ատոնք գրուած են մագաղաթին վրա, որն կը ստանային  ոչխարի կամ հորթի կաշիէն: Անոնք, ովքեր կը ստանային  մագաղաթը, կը քերթեին այդ կենդանիները, այսինքն՝ քերթող էին: Հայերը քերթող են համարեր նաեւ գրողները, պատմիչները: Օրինակ՝ հինգերորդ դարի պատմիչ Մօւսէս Խորենացին կ՚անուանեն Քերթողահայր:

Երբեմն օտարականները կը զարմանային՝ տեսնելով, թէ  ինչպէս  հայերը կը ստանան մագաղաթը: Անգամ մը Դուին  քաղաքի արքունական սպանդանոցի առջեւ օտարերկրացի վաճառական մը զրոյցի էր բռնուեր հայ իմաստասէրին հետ:

— Ինչո՞ւ մորթիլ կու տաք  սա  հինգ հարիւր ոչխարը, — կը յարցնէ այն:

— Մագաղաթի համար: Միսը կմնայ  մարդկանց, իսկ կաշիէն մագաղաթ կպատրաստեն:

— Եւ այդքան մագաղաթէն  քանի՞ մատեան կգրուի:

Իմաստունը կը պատասխանէ.

— Մէկ հատ խոշոր գիրք:

— Իսկ արժե՞ գիրք գրիլ սա  հացապակաս տարուն, — կը զարմանայ վաճառականը, իսկ մտքին մէջ կը մտածէ. «Ի՛նչ անխելք մարդիկ են սա  հայերը»:

— Մարդն կապրի ոչ միայն հացով, — կ՛ըսէ իմաստասերը, — հացի պակասէն մարդու մարմինն կը մեռնէ, իսկ գիրքի  պակասէն՝  հոգին:

Ոգու սովը աւելի կործանարար է, քան հացի: Մագաղաթեա մատեաները հայերու հոգեւոր սնունդն ու հարստութիւն են: