2020 թուականի նոյեմբեր 9-ի եռակողմ յայտարարութեամբ Արցախի Տիգրանակերտ հնավայրն անցաւ Բաքուի վերայսկողութեան տակ: 2022 թուականի հունվարէն ադրբեջանական կողմը յատուկ զբոսաշրջային փաթեթ է մշակեր, որու ուղղութիւններէն մէկն ալ 18-րդ դարին կեսերը Արցախին Տիգրանակերտի տեղը Փանահի կողմէն կառուցուած Շահբուլաղի  ամրոցն է: 

Շահբուլաղի ամրոցը Շուշիէն զատ կը ներկայացուի որպէս Արցախին տարածքը ադրբեջանական ինքնութեան, ներկայութեան, պետական պատմութեան կարեւոր խորհրդանիշ, որտեղ առանցքային միտքն այն է, որ Արցախի խանութեան  հիմնադիր Փանահ խանը որպէս իր առաջին նստոց դարձուցեր էր հէնց այս ամրոցը: Այս տիրոյթը Արցախին խանութիւնը կը ներկայացուի  որպէս ադրբեջանական պետականութեան դրսեւորումներէն մէկը: Նմանատիպ տեսանիւթեր, հաղորդաշարերը մշտապէս կը շեշտուեր այն միտքը, որ հայերը անօրինական պեղումներ են կատարեր այդ տարածքը՝ փորձելով հայկականացնիլ տարածքներու պատմութիւնը եւ մշակութային ժառանգութիւնը:

Վերջերս մեր ուշադրութիւնը գրավեց նման տեսանիւթ մը, որը նկարահանուեր էր AZTV Media հեռուստաալիքին կողմէն https://www.youtube.com/watch?v=fHgECjLldRA: Այն մնացյալ բոլոր նմանատիպ տեսանիւթերէն կը տարբերբուի  անորով, որ առաջին անգամ մանրամասն նկարահանումներ էին կատարուեր Տիգրանակերտ քաղաքի մ. թ. 5-6-րդ դարերով թուագրուող Վաղքրիստոնեական հրապարակը, որը երկարատեւ պեղումներու ընթացքը բացուեր եւ  հետազոտուեր է Տիգրանակերտի հնագիտական արշաւախումբի կողմէն: 

Իհարկե, տեսանյութում խոսող ադրբեջանցիները գրեթե ոչ մի բացատրություն չեն տալիս Ավերակները կը ներկայացնեն որպէս Փանահի կառուցած շինութիւններ, որոնք հայերն հմտորեն օգտագործեր են զբոսաշրջութեան նպատակաւ: Ընդ որում, վաղքրիստոնեական եկեղեցու բեմի տակի մասունքարան-դամբարանը կը ներկայացուի որպէս զնդան, բանտ: Դատելով տեսանիւթէն՝ կրնաք  փաստիլ, որ Տիգրանակերտի արշաւախումբի կողմէն պեղուած կառոյցները կանգուն են, չեն քանդուեր կամ վերափոխուիլ: Տիգրանակերտի Վաղքրիստոնեական հրապարակը 2020 թուականէ այս կողմ անտերութեան մատնուելով՝ ծածկուեր է առատ բուսականութեամբ, մոլախոտերով. ատոնք առատ կ՚աճեն պեղուած շինութիւններու պատերը, հատակները՝ ամէնուրեք եւ  ատորով կը վտանգեն զայն:

https://www.7or.am/am/news/view/258236/