
«Հայրենակից, թուրքերէն խօսեր» ակցիային, ըսպէս կոչուած, իրաւական ձեւակերպումը կարող ենք համարիլ 1937 թ. Դեկտեմբերը 27-ին ՀԺԿ երեսփոխան Սաբրի Թոփրաքի խորհրդարանին ներկայացուցած օրէնքին նախագիծը, որը վերնագրուած էր «Ազգային թուրքական լեզուի փոխարէն օտար լեզու կիրառողներուն պաժելու մասին», համաձայն որու կ՚արգելուէր հանրային վայրերը, բացի թուրքերէնից, այլ լեզու կիրառիլ ՝ հայերեն, հունարէն, ֆրանսերէն: Ըստ այդ նախագծի առաջին յօդուածի, բօնխզաւթուած Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքացիները, բացի թուրքերէնէն, այլ լեզուներ կարող էին կիրառիլ «միայն իրենց տանը», տունէն դուրս անգամ ընտանիքին անդամներու հետ յաղորդակցուելու ժամանակ մայրէնի լեզուին կիրառումը պետք է պատժուեր. «24 ժամէն մինչեւ մէկ շաբաթ ժամանակաւ, կամ տուգանքով տասը լիրայէն մինչեւ 100 լիրա»: Այսինքն բնիկ ժողովուրդը ՝ իրենց բռնազաւթուած հայրենիք չէին կարող խօսիլ մայրէնը լեզուով։ Այս օրենսդրական նախագիծը նաեւ կ՚ենթադրուէր մատնիչներու հոծ բանակին մը ստեղծումը, որը իշխանութիւններուն կյայտներ «կարգազանցներու» մասին: Բացի այդ, օրէնքը կը նախատերէր, որ այն անձինք, ովքեր կդապարտուեին այդ յօդուածով, չէին կարող աշխըտիլ որպէս ուսուցիչ, դատապաշտպան, լրագրող, անոնց դիպլոմները պետք է չեղեալ յամարուեին: Ճիշտ է, այս օրենսդրական նախաձեռնութիւնը իրաւական կարգավիճակ չստացաւ, սակայն փաստացի ատոր շատ դրոյթներ կեանքի կոչվեցին: , «Հայրենակից, թուրքերէն խօսէր» նախաձեռնութիւնը շարունակուեց նաեւ հետագային` 1930, 1940, 1960-ականներուն եւ գլխաւոր շարժող ուժը ուսանողական ու երիտասարդական ազգայնամոլական կազմակերպութիւններն էին: Սակայն կարեւոր է փաստիլ, որ «Հայրենակից, թուրքերէն խօսէր» նախաձեռնութիւնը, ըստ էութեան, երբեւէ չի դադրեր. եթէ պաշտօնապէս սկսուեր է 1928-ին, ապա դադարեցուելու մասին գրեթէ ոչ մի փաստ չկա եւ Բռնազաւթուած Արեւմտեան Հայաստանը այսօր ալ նոյն կերպ կը շարունակուի, իսկ հասարակութեան տրամադրութիւնները ալ աւելի ագրեսիւ են դարձեր: