Ներկայացնում ենք Արգենտինայի Հանրապետության կարևորագույն օրաթերթի՝ La Nacion («Պետությունը») բաժնում « Ընթերցողների նամակները» Արգենտինայում Արեվմտյան Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր հյուպատոս դոկտոր Գիլերմո Քարամանյանի կողմից ի պատասխան Ադրբեջանի հյուպատոս Ռեշատ Ասլանովի նամակի, որը նախկինում հրատարակվել էր նույն թերթում , հոդվածը։
ԱՐՑԱԽ
«2022 թվականի հունվարի 22-ին Արգենտինայում Ադրբեջանի դեսպանը նամակ է հղել ընթերցողներին, որը վերաբերում է 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից իր երկրի կողմից իրականացված ամբողջական շրջափակմանը’ 120 հազար բնիկ, հազարամյակներ պատմական տարածքներում ապրող հայ բնակիչների նկատմամբ, ովքեր շարունակելու են ապրելու մեր հայկական Արցախում որն Արգենտինայում հայտնի է որպես Լեռնային Ղարաբաղ: Այս նողկալի և անմարդկային վերաբերմունքը պաշտպանելու նրա փորձերը ձախողվեցին՝ ընկնելով ակնհայտ հակասությունների մեջ, զուրկ ճշմարտությունից և ծայրաստիճան տարրական պատմական ու իրավական խեղաթյուրումներից, որոնք հեշտությամբ նկատելի են գիտնականների և նույնիսկ հասարակ մարդկանց կողմից։
Այս բարբարոսական շրջափակումը, որը նաև խոչընդոտում է բնակչության սննդի մատակարարմանը, կառաջացնի հումանիտար աղետ, որը պետք է անհապաղ դադարեցվի աշխարհի մյուս պետությունների կողմից, որի համար բավարար չեն ստեղծելու համար բավարար չեն ոչ նամակները, ոչ մտահոգությունները, անհրաժեշտ է հրապարակել փաստերը, որպեսզի վերջ դրվի ադրբեջանական պետության այս հանցավոր նախաձեռնությանը, որը չի դադարեցնի իր նենգ գործողությունները, քանի որ , գիտեն, որ կարճաժամկետ և միջնաժամկետ հեռանկարում այս դրամատիկ աշխարհը, որտեղ մենք ապրում ենք՝ առաջնորդված ագահությամբ և փառասիրությամբ, եվ նրանց վստահ անպատժելիության երաշխիք կտա այն բանի համար, որ իրենց երկիրը ուրախությամբ համաձայնեց լինել գերիշխող միջազգային աշխարհաքաղաքականության օգտակար ստահակ ծառա:
«Արցախը հին հայկական թագավորության տասներորդ նահանգն էր Հայաստանում ‘ Հայոց «արքայից արքա» Տիգրան Մեծի (մ.թ.ա 95-55 թթ) օրոք, ով կառավարում էր ողջ Միջագետքը, եվ նաև կայսերական Հռոմի դաշնակիցն էր։ Այդ ժամանակ ադրբեջանական այս դեսպանի նախնիներն իրենց ողջ ժողովրդով շրջում էին Կենտրոնական Ասիայի տափաստաններով, մինչդեռ Արցախի հայ բնակիչները բնիկ են արդեն 8000 տարի: Արցախը երբեք չի պատկանել Ադրբեջանին, որը պատմություն չունեցող, երկիր է եվ գրանցվել է 1918 թ.։
«Արցախը պատկանում է հայ ժողովրդին։ Միջազգային հանրային իրավունքի ոլորտում Արցախը 1920 թվականին ճանաչված Հայաստանի մի մասն էր միջազգային իրավունքի տեսակետից, ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի արբիտրաժային որոշմամբ, ով սահմանազատեց Թուրքիայի հետ արևմտյան սահմանները։Արգենտինայի հայտնի նախագահ Իրիգոյենը նույն թվականի մայիսի 3-ին 46 — րդ հրամանագրով ճանաչեց հայկական պետությունը։1920թ.-ի մեր Հայաստան պետությունն ունի շարունակական պետություն՝ Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետությունը, 2004 թվականից (պաշտոնապես 2011 թվականից՝ համաձայն 1933 թվականի Մոնտեվիդեոյի «Պետությունների միջազգային պայմանագրի») ։ Այդ իսկ պատճառով 1920 թվականից՝ միջազգային հանրային իրավունքի տեսակետից Արցախը եղել է Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետության ամբողջական, անբաժանելի և անօտարելի մասը։
Եզրափակելով ելույթս՝ Ադրբեջանի դեսպանի միջոցով պահանջում եմ անհապաղ դադարեցնել դաժան շրջափակումը, վերականգնել Արցախի ինքնիշխան և բնիկ ժողովրդի ազատությունն ու իրավունքները և վերադարձնել բռնազավթված հայկական բոլոր տարածքները՝ թե՛ Արցախը, թե՛ Նախիջևանը ‘ գավառ, որը եվս Հայաստան է, եղել է և կլինի։
Դոկտոր Գիլերմո Ա. Քարամանյան
Արգենտինայի Հանրապետությունում Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր հյուպատոս.