«Վերին Եփրատի հայերը, 1915 թ. և Դերսիմը»  գիրքը հեղինակ Հովսեփ Հայրենիի ուսումնասիրությունների և քրտնաջան աշխատանքի արդյունքն է, երբ այդ մութ ու արյունոտ անցյալը գրեթե փորձում են վերակենդանացնել Աբդուլ Համիդի, Թալեաթի և Էնվեր փաշայի նմանակողները: Գրքում օգտագործված աղբյուրների մեծ մասը կազմված է հայերենով գրված հուշագրություններից, որոնք առաջին անգամ են ներկայացվում թուրք ընթերցողներին։ 

Իր աշխատանքի մասին Հովսեփ Հայրենին գրում է․ “Ապրիլի 24-ի առիթով Ձեզ եմ հանձնում “Եփրատի հայերը 1915 թ. և Դերսիմը” խորագրով իմ գրքին կցված քարտոզների ցանկը: Ձեզանից շատերը տեսել են 1915 թվականի միջպետական մայրուղիների քարտեզները՝ հիմնական գծերով։  Ես փորձեցի ցույց տալ ցեղասպանության պրակտիկան տարածաշրջանում այս քարտեզի վրա։  Ծանր հանցագործությունների մեծ մասը կատարվել է նեղ կիրճերում և ջրային ուղիներով անցնող կամուրջների վրա՝ սառը զենքերի օգտագործմամբ: Դրանցից ամենահայտնի վայրերն էին Կամախի նեղուցը՝ 25 հազար զոհով և Բալու կամուրջը՝ 10 հազար զոհով։

Կարմիր գծերը ցույց են տալիս, թե որտեղից են քարավանները բերում և տանում աքսոր։  Կարմիր աստղով նշված կետերն այն վայրերն են, որտեղ փոքր դիմադրություն կար: Կանաչ գծերով ցուցադրված փրկարարական գծերն արտացոլում են Դերսիմի Լեռնային դիրքը տարածաշրջանի կենտրոնում:

Խորը հարգանք բոլոր զոհերի հիշատակի հանդեպ»։