Röportajın konuğu Profesör Vladimir Petrosyan
Sunucu Lilit Mkhitaryan
TÜRKİYE ERMENİSTAN’I(BATI ERMENİSTAN) KARARNAMESİ
Türkiye Ermenistan’ın (Batı Ermenistan) bağımsızlığı ve bunun yanısıra V.İ.Lenin’in 22 Aralık 1917 tarihinde; Finlandiya’nın genel bağımsızlığı, Rusya ordusunun İran’dan dışarı çıkarılması ve Türkiye Ermenistan’ın (Batı Ermenistan) kendi kaderini tayin hakkı ve bağımsızlığının tanınmasıyla ilgili açıklaması (Rusya Sovyet Cumhuriyeti’nin İşçi Halkının Kongresi, Halk Komiseri Konseyi kararı, 3. madde, 2. paragraf) ile 29 Aralık 1917 tarihinde Rusya Halk Komiserleri Konseyi’nin yayınladığı Türkiye Ermenistan’ı (Batı Ermenistan) hakkındaki kararname temelinde, 17 Aralık 2004 tarihinde Şuşi’de yeniden yapılandırılan aynı adlı Konsey, Ermenistan Cumhuriyeti ile Türkiye’den Batı Ermenistan’ın bağımsızlığını ve zamanında Rusya’nın tanımış olduğu Batı Ermenistan Ermenileri’nin kendi kaderini tayin hakkını tanımalarını talep etmektedir.
Petrograt’ta 11 Ocak 1918 tarihinde yayınlanan kararnameyi aşağıda aktarmaktayız:
“Rusya’nın Batı Ermenistan’ın (Türkiye Ermenistan’ı) kendi kaderini tayin hakkını tanıdığını Halk Komiserleri Konseyi Ermeni halkına duyurmaktadır ki Rusya’nın İşçi-Köylü hükümeti Rusya tarafından işgal edilen Türkiye Ermenistan’ı (Batı Ermenistan) Ermenilerinin, bağımsızlık hakkı da dahil olmak üzere, serbestçe kendi kaderini tayin hakkını savunmaktadır. Komiserler Konseyi, bu hakkın kullanılması için birtakım garantilerin önceden onaylanması ile birlikte gerçekleşeceğini kabul etmektedir ki bunlar Ermeni halkının referandumu için kesinlikle gereklidir.
Komiserler Konseyi, kısmi teminat olarak aşağıdaki koşulları kabul etmektedir:
Madde 1– Türkiye Ermenistan’ından (Batı Ermenistan) Rusya kuvvetlerinin geri çekilmesi ve Türkiye Ermenistan’ı (Batı Ermenistan) sakinlerinin kişisel ve maddi güvenliğinin garantiye alınması amacıyla derhal Ermeni ulusal polis teşkilatının oluşturulması.
Madde 2– Ermeni mültecilerin, bunun yanısıra değişik ülkelere dağılmış Ermeni göçmenlerin engellenmeden Türkiye Ermenistan’ına (Batı Ermenistan) dönmesi.
Madde 3– Savaş sırasında Türk hükümetleri tarafından Türkiye içerisinden zorla sürgün edilen Ermenilerin Türkiye Ermenistan’ına (Batı Ermenistan)güvenli bir şekilde geri dönmeleri. Komiserler Konseyi bu koşulu Türkiye heyeti üyeleriyle görüşmeler sırasında dile getirecek.
Madde 4– Türkiye Ermenistan’ında Ermeni halkının milletvekili konseyi şeklinde geçici bir hükümetin oluşturulması. Milletvekilleri demokratik ilkeler çerçevesinde seçilecek.
Kafkasya işleriyle ilgili geçici olağanüstü komiser atanacak olan Stepan Şahumyan, 2. ve 3. Maddelerin gerçekleştirilmesi, ayrıca da 1. Madde uyarınca Rusya kuvvetlerinin geri çekilmesi için Türkiye Ermenistan’ın (Batı Ermenistan) Ermeni nüfusuna desteğini sunacak.
Türkiye Ermenistan’ın (Batı Ermenistan) coğrafi sınırları; Ermeni halkının demokratik yollarla seçilmiş temsilcileri tarafından; tartışmalı bölgelerdeki Müslüman ve diğer vatandaşlar ile Komiser Şahumyan’la birlikte kararlaştırılacak.”
Böylece, kararnamenin maddeleri ile resmi deklarasyonu gerçekleştirmek amacıyla Batı Ermenistan Ulusal Konseyi, Batı Ermenistan Ermenilerine (Değişik ülkelerde ve Batı Ermenistan bölgesinde yaşayan, Soykırımdan kurtulan nesillere) Batı Ermenistan Ulusal Konseyine başvurarak ¨Batı Ermenistan vatandaşlığı elde etmeleri çağrısında bulunmaktadır.
Konseyin Fransa’da ve Yerevan’da (Nikol Tuman sk. no:51) temsilciliği bulunmaktadır.