Ermenilere uygulanan Soykırım ARMENOSİD’i önceleyen dönemde Van, Batı Ermenistan’da eğitim açısından nispeten gelişmiş ve göze çarpan merkezlerinden biriydi. Van Ermenileri okula ve eğitime karşı dinmek bilmeyen ve inatçı bir eğilime sahip “eğitim sever halk” olarak tanımlanıyordu. 

Bir tanıklıkta şunları okuyoruz “Vanlı biri toplum içinde gelişmiş, bilgili, okur-yazar olarak görünmek için büyük bir çaba sarfediyordu.”

Batı Ermenistan’ın farklı bölgelerinde olduğu gibi, Van’da da XIX. yüzyıl başlarında eğitim hayatının merkezi manastırlardı ve ruhban sınıfına veya ruhban olmak isteyenlere yönelikti. Van’daki ilk okul (erkekler için) 1820’li tarihlerde Kağakameç mahallesindeki Surp Vartan kilisesi bünyesinde varlıklı tüccar Hagop Ağa Karaseferyan’ın girişimi ile tesis edildi. 

Konstantinopolis-İstanbul Ermeni Patrikliği tarafından 1834 tarihinde hazırlanan istatistiki bir rapora göre, Van’da 3 Ermeni okulu vardı. Bu raporda her ne kadar okul isimleri zikredilmiş olmasa da, bunların Kağakameç’teki Surp Vartan kilisesi, Aykestan Araruts ve Noraşen kiliseleri okulları olduğunu tahmin edebiliriz.

Makalenin tamamını aşağıdaki linki tıklayarak okuyabilirsiniz:

https://www.houshamadyan.org/tur/mapottomanempire/vilayet-of-van/kaza-of-van/education-and-sport/translate-to-tuerkisch-schools-i.html

“Diploman Sahte Hurriye Gel Bize Bazı Bazı”