Cavakhk bölgesi, tarihi Mets Hayk krallığının kuzeyinde bulunan Gugark dünyasının dokuz eyaletinden biridir. M.Ö. 2. binyılda Hayasa devlet oluşumunun bir parçasıydı. 

(M.Ö. 786-764) Kral Birinci Argişti’nin yazıtlarında “Zabakha” olarak  adlandırılıyor. M. Ö.  6.-3. yüzyıllarda Cavakhk, Yervandyan krallığının kuzey eyaletlerinden biriydi. Kısa bir aradan sonra (M.Ö. 189-160) Kral Birinci Artaşes tarafından Gugark eyaletiyle birlikte Büyük Hayk krallığına yeniden katıldı ve Arşakuniler Krallığı’nın yıkılmasına kadar kaldı. 10. yüzyılda Ermeni Bagratuni krallığının bir parçası olan Cavakhk, yıkılmasından sonra Selçuklu Türklerinin istilalarına kadar kısa bir süre Gürcü devletine tabi olmuştur. 

12. yüzyılın sonlarından itibaren, Tmuk kalesi ve Akhalkalak (Yeni Şehir) ile Cavakhk, miras olarak Ermeni Zakaryanlara devredildi. 1587’de Osmanlı Türkleri tarafından ele geçirildi ve ayrı bir ilçe olarak Çıldır (daha sonra Akhaltskha) eyaletine dahil edildi.

19. yüzyılın başında Cavakhk, Güney Kafkasya’nın diğer ilçeleriyle birlikte Rus İmparatorluğu’nun dış politikası alanında yer aldı. 1828’de Batı Ermenistan’ın Karin-Erzurum, Basen, Baberd, Tercan ve  diğer vilayetlerinden 7.300 Ermeni aile, Garabet Başpiskopos Bagratuni önderliğinde göç ederek Akhaltskha, Akhalkalak ve (tarihi Gugarats dünyasının Treğk ilçesi) olan Tsalka’nın çevresine yerleşerek 60’tan fazla köy ve 50 kilise kurdular. 

Cavakhk hakkında daha fazla bilgi önümüzdeki haberlerimizde sunacağız.

“Batı Ermenistan Tarihin Kendisidir”