Batı Ermenistan’daki Bagaran şehri bazı kaynaklarda kale-şehri ve tapınma merkez olarak anılıyor. 

Büyük Hayk’ın Ayrarat eyaletinde, Akhuryan ve Araks nehirlerinin birleştiği yerde, Akhuryan Nehri’nin sağ kıyısında, tarihi Yervandaşat başkentinin 8-9 km kuzeyinde yer almaktadır. Bagaran, Ermenilerin gözde başkentiydi.

Movses Khorenatsi’ye göre Bagaran, MÖ 2. yüzyılın başında son kral Dördüncü Yervand tarafından yaptırılmıştır. Başkent Armavir’den Pagan idoller oraya taşındı.

9. yüzyılda Aşot Bagratuni Msaker, Kamsarakanların topraklarını satın aldığında, Bagaran bakanlık ikametgahı oldu. 9. yüzyılın sonunda Bagaran, yeni kurulan Bagratuni devletinin başkentiydi. Bagratunilerin aile mezarlığı buradaydı.

1048’de Bagaran, şehri yerle bir eden ve halkı katleden Selçuklular tarafından ele geçirildi. 1394’te Lenktemur orduları Bagaran’ı yok etti ve yağmaladı.

Bagaran’ın üç Ermeni kilisesi bilinmektedir: Surp Teodoros, Surp Kevork, Surp Şuşan. 

7. yüzyılda inşa edilmiş Surp Teodoros kilisesi kubbesiz olarak günümüze  ulaştı. 

1913 yılı verilerine göre Bagaran sıradan bir köydü ve orada 796 Ermeni yaşıyordu.

“TC Kaderine Terk Edilmiş Bir Ülke”