Azokh mağarası, Artsakh Cumhuriyeti’nin güneydoğu kesiminde, Hadrut bölgesinin Azokh köyü yakınlarında yer almaktadır. Aynı adı taşıyan köyün yaklaşık 200 metre üstünde, nehir vadisinin yukarısında yer almaktadır. 

Azokh Mağarası, coğrafi olarak eski insanların ve hayvanların Afrika’dan Avrupa ve Asya’ya göç ettiği doğal koridorda yer almaktadır. 

Azokh Mağarası, dünyadaki en eski ve en ünlü insan öncesi yerleşim yerlerinden biridir. Burada, ilk kez, Paleolotik Çağ içinde yer alan Aşölyen tabakasına ait arkeolojik kültür katmanında, üç yüz bin yıldan daha uzun bir süre önce burada yaşayan pre-insanlara ait taş aletler ve duvar resimleri bulundu. Arkeologlar, mağaranın güney girişine yakın yedi metre derinlikte bir Neandertalin alt çenesinden büyük bir parça buldular. Efsaneye göre Amaras manastırının hazineleri bu mağarada saklanmıştır. Ve Piskopos Makar Barkhudaryants mağaradan 19. yüzyılın sonlarında bahseden, burada taştan yapılmış bir kadın heykeli gördüğünü söylüyor.

“Batı Ermenistan Tarihin Kendisidir”