Batı Ermenistan’da Ermenilere yönelik soykırım ARMENOSİD sırasında yüzbinlerce çocuk anne babasından mahrum kaldı. Onların kurtuluşu zamanın en acil sorunlarından biriydi. 1915 yılından itibaren  yetim kalan çocuklar için önce Kars’ta, sonra Kars’ın işgalinden sonra Aleksandrapol’de yetimhaneler açıldı. 

1915 Ekim ayında Alexandropol ilçesindeki göçmen sayısı 22.815’e ulaştı.  30 Ekim 1914’te, Alexandropol Piskoposu Artak Vardapet’in liderliğinde, gönüllülere ve öz savunmacılara, mültecilere ve yaralılara yardım eden ve istatistiksel bilgi toplayan departmanlardan oluşan bir Ulusal Komisyon kuruldu.

Yetimlere yardım çalışmaları hız kazanıyor. 1915-17 yılları arasında Batı Ermenistan’dan sürgün edilen  500 Ermeni yetimin barındığı Aleksandropol’da 8 yetimhane açıldı.

Aleksandropol’deki ilk yetimhane 1915’te açıldı. İlk yetimhane 20 Kasım’da kendi imkanlarıyla ve zor koşullarda “Gençler Birliği” tarafından açıldı, ancak 1916 Şubat ayına kadar faaliyet gösterdi.

25 Nisan 1916’da “Birleşik Kuruluşların İkinci Yetimhanesi” açılıyor, orada 62 yetim kalıyor.  Kafkasya Ermeni Yardım Derneği’ne bağlı Savaş Kurbanlarına Yardım için Ermeni Merkez Komitesi de yetimhaneler açıyor. Yetimlere yiyecek, giyecek, tıbbi ve sıhhi malzemeler sağlanıyordu. Genel eğitim  dersleri dışında çeşitli meslekler ve yabancı diller öğreniyordu.

Kız yetimleri hamaratlığa alıştırıyorladı. Çocuklar günün bir bölümünü okulda, diğer bölümünü ise atölyelerde geçirdi. Yetimhaneler, Lukaşin adlı İplik Fabrikası ve Tekstil Kombinasının açıldığı 1927-29 yılına kadar hayatta kaldı, büyümüş yetimlerin bir kısmı orada çalışmaya başladı.

“TC’de Hak, Hukuk, Adalet, Akıl Ve Ahlak Hak Getire”