Artsakh halkı için mizah, her durumda karakterin ayrılmaz bir parçasıdır. Mizah ve neşeye olan sevgisinin simgesi ise Varanda Melik Şahnazar’ın saray palyaçosu Pılı Puği’ye adanan  anıt taşıdır. 

Pılı Puği’nin  anıt taşı, Şoş ve Mkhitaraşen köyleri arasında bulunan bir mağarada yer almaktadır. 1976 yılında yapılmış. Peki neşe sembolü haline gelen bu ünlü Artsakhlı kimdir? Pılı Puği, 1731 yılında Varanda’nın Şoş köyünde dünyaya gelen gerçek bir insandır. Gerçek adı Boğos’tur, ancak halk arasında zekası ve espri anlayışıyla (“Pel” deli anlamına gelir) Pılı Puği olarak bilinir. Pılı Puği, Artsakh halkı arasında büyük bir üne sahipti ve adı Varanda’nın hain hükümdarı Melik Şahnazar’a da ulaştı. Sonuncusu, sevimli Pılı Puği’yi onunla yaşaması için sarayına davet etti. Bu neşeli adam, Melik’in yanlış kararlarını cesurca eleştirdi ve alay etti. Bu nedenle Pılı Puği’nin fıkraları esas olarak Melik Şahnazar ile ilişkilendirilir. Pılı Puği adını taşıyan birçok materyal, Ermenistan Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’nde, Yeğişe Çarents’in adını taşıyan Edebiyat ve Sanat Müzesi’nde ve başka yerlerde korunmaktadır.

Pılı Puği 1810’da öldü, ama hala folklorda yaşıyor ve tüm Artsakh ailelerinde biliniyor. Hunot Kanyonu Doğa Tarihi Koruma Alanı’ndaki anıt taşı, hafızasını daha da parlak tutuyor ve hafızasını nesilden nesile aktarıyor.

“TC’de Adalet Bitti, Tüm Değerler Gitti”