Haftalık Agos gazetesi, Dersim katliamı dönemine ait önemli bir belge yayınladı: Dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’nın Komutan Abdullah Alpdoğan’a yazdığı mektup.
Mektuba göre zehirli gaz emri dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Başbakanı İsmet İnönü’den gelmiş. Kaya mektubunda ayrıca “Bütün o şakileri mağaralara göm, göm ki bir daha canlanmasınlar” diyor. Makalede, zehirli gaz tedarikine dair başka evraklar da paylaşılıyor.
Dersim’de katliamlar sırasında zehirli gaz kullanıldığı daha önce de biliniyordu.
Geçmiş yıllarda, Dersim katliamında zehirli gaz kullanıldığına ve bu gazların Almanlardan satın alındığına ilişkin bazı arşiv belgeleri de yayınlandı.
Elimizde, Şükrü Kaya’ya ait 26 Nisan 1937 tarihli bir mektup var.
Çok kısa olan Mektuptaki ifadeler aynen şöyle : “Sn. Çok değerli Abdullah Alpdoğan Paşa,
Çok değerli Generalim Bakanlığa göndermiş olduğun raporu okudum. Tayyare Alay Kumandanlığından, Yangın ve Milli Müdafadan Yakıcı ve Boğucu gaz talep etmişsin. Hükümette bazı kendini bilmezler, taleplerinin karşılanmaması için çalışma yapmaktalar. Nitekim başarılı olamadılar. Cumhurreisimiz ve Başvekilimiz taleplerinin acil tedarik edilmesinin zorunlu olduğunu derhal yerine ulaştırılması emrini vermişlerdir. Hatta sonunda taleplerin karşılanacak, gerektiği gibi kullanılacağından zerre kadar kuşku duymuyorum, bütün şakileri o mağaralara göm, göm ki bir daha canlanmasınlar.
Hürmetle selam eder, başarıların devamını dilerim.
26/7/1937
Dahiliye Vekili
Şükrü Kaya”
Batı Ermenistan hükümeti, Türk makamlarının yerli Ermenilere ve Batı Ermenistan’da yaşayan etnik halka yönelik imha politikasına birçok kez atıfta bulunmuştur. Dersim ve Ermeni kökenlerini bilen Alevi-Arevi yerlileri, bu gerçeği bilen ve yüzlerce yıldır Ermeni katliamı politikası yürüten işgalci ve cani yetkililerin soykırıma ARMENOSİD’e varana kadar sürekli baskılara maruz kalıyor. 1936’da Dersim’de yaşanan soykırımla birlikte Türk yetkililer nihayet Ermeni varlığından kurtulmak istediler ama her zaman olduğu gibi bu kez de yanıldılar ve şimdi otuz milyon Dersimli var. Batı Ermenistan hükümeti soykırımcıları bir kez daha etnik grubun kendisini yok etmenin mümkün olmadığı konusunda uyarıyor. Gelenler geçici, yerliler kalıcıdır.
“Dersim Aynı Zamanda Batı Ermenistan’dır”