Bugün Ermeni Kilisesi’nin 125. Gatoğikosu, halk ve ruhani-kültürel figür, entelektüel ve yazar Mıgırdiç A. Vanetsi’nin yani (Khrimyan Hayrik) doğum günü.
4 Nisan 1820’de Batı Ermenistan’ın Van şehrinde doğdu. Vaspurakan’daki Van gölündeki Lim ve Ktutz adalarındaki manastır okullarında okudu. 1842’de Konstantinopolis’e yerleşti.
1854’te rahip olarak atandı. Haziran 1856’da Van’a dönerek, Sultan’ın fermanı ve Konstantinopolis Ermeni Patriği’nin mektubu ile Varagavank manastırının başrahipliğini üstlendi. 1857’de manastırda “manevi mirasçılar” için ruhban okulu kurdu. Khrimyan Hayrik, Ermeni köylülerin zor durumlarının hafifletilmesi, Türk ve Kürt ağaları ve devlet görevlileri tarafından yapılan suistimallerin durdurulması yönünde çok çaba sarf etmiş. Halk, Mıgırdiç Khrimyan’ı “Hayrik” (Baba) unvanıyla onurlandırdı.
Halk yanlısı faaliyetleri nedeniyle, Türk hükümeti onu siyasi açıdan güvenilmez bir din adamı olarak gördü ve kurduğu okulu ve matbaayı kapattı.
1868’de Eçmiadzin’de piskopos olarak kutsandı, 1869’da Konstantinopolis Millet Meclisi tarafından Konstantinopolis Ermeni Patriği seçildi. Bir patrik olarak, Millet Meclisi’nin görüşüne Ulusal Anayasa’nın gözden geçirilmesi, bölgedeki Ermenilerin hak ihlalleri ve ruhani liderlerinin seçilmesi konularını sundu. Ulusal Meclis’te, tüm Batı Ermenistan’ın Ermeni halkının çıkarlarını temsil etmek, milletvekillerinin sayısını artırmak için mücadele etti.
1878 Berlin Meclisi’ndeki Ermeni heyetinin başkanı olarak daha önce büyük Avrupa güçlerinin devlet yetkililerini ziyaret etmiş (İtalya, Fransa, İngiltere, Almanya), Patrikhane’nin hazırladığı bülteni, Ermeni meselesinin diplomatik yoldan çözülmesi umuduyla Berlin Meclisi’ne sunmuştur. Ancak, sonuçlardan hayal kırıklığına uğrayarak ulusal kurtuluş mücadelesine yöneldi.
26 Eylül 1893’te Tüm Ermeniler Gatoğikosu olarak atandı ve kutsandı.
Katliamlardan sağ kurtulan muhacirlerin fiziki varlıklarını korumak ve anavatanına geri döndürmek için büyük çaba sarf etti.
“TC Halkı Aklını Kullanamayan Bir Toplumdur”