“Babamın şerefine, sadece 30 yıl Nahiçevan için bir nevi moral güneşi olduğunu, etrafına ışık ve hakikat saçtığını söyleyeceğim. Babamın etrafını saran genel saygı ve şaşkınlık onu kendini beğenmiş, bencil biri yapıyor gibiydi ama gerçekte öyle olmadı, babam hep mütevazı kaldı…”.

Rafayel Batkanyan

Edebiyat araştırmasının elçilerinin kanıtladığı gibi, bir asırdan fazla bir süredir Batkanyan sülalesi, Ermeni kamu düşüncesinin ilerleme tarihinde istisnai bir rol oynamıştır. Bu hanedanın yetenekli temsilcileri olan Serovpe, Gabriel, Mikael, Rafael ve Kerovpe Batkanyanlar, yeni Ermeni ulusal dili ve edebiyatının gelişimi, okul, pedagoji, tiyatro ve Ermeni tarihçiliği alanında paha biçilmez hizmetler verdi. 

Bu hürmetli insanlardan biri olan Gabriel Batkanyan, biyografi yazarları tarafından “yaşayan şehit” olarak nitelendirildi.

Ulusal maneviyat taşıyıcısı ve şefkatli bir insan olarak, fakir köylülere kilise parasıyla satın alınan tahıllarda yardım etti, kilise parasının hesabını verme konusunu gündeme getirdiği için kolejden atıldı. Ders kitapları, sözlükler, takvimler derledi, bibliyografik ve dini eserler yazdı. Zengin bir edebi miras bıraktı. Ulusal değerlerinin fedakarı “Ermeni Milleti Tarihi” ve “Ermeni Milleti Tarihinden Hikayeler” adlı tarihi çalışmalarını da miras  bıraktı. Onun zengin gerçeklerle dolu “Hişatakaran” adlı eseri yazma tarzıyla yeni edebiyatımızın önemli olguları arasında yer almaktadır ve değerli bir mirastır.

“Batı Ermenistan Değerler Bütünüdür”