Batı Ermenistan’ın Türk diktatörlüğüne karşı kayda değer silahlı mücadelesinin örnekleri, 1894 ve 1904 Sasun ayaklanmaları ve 1915’in öz savunmasıdır.

19. yüzyılın 90’lı yıllarında Osmanlı yetkilileri, Sasun Ermenilerinin yarı bağımsız devletini ortadan kaldırmak için Ermeni-Kürt çatışmalarını kışkırttı.

1894’te Türk hükümeti, Sasun çevresinde bir askeri bölge oluşturup savaş hali ilan etti, birliklerin liderliğini yapmak için Zeki Paşa’ya talimat verdi.

Meşru müdafaa için Sasun halkı Büyük Murad liderliğinde hazırlandı. Ermeniler, 1904 yılının 14 ile 15 Nisan arasında Merker köyü çevresindeki yoğun çatışmalarda düşmanı geri çekilmeye zorladı, ancak ikincisi topçu ateşi açtı. İki gün sonra Türk ordusu 12 toptan ateş açarak taarruza geçti. Sasun halkının kahramanca savunması ve büyük güçlerin müdahalesi, saltanat hükümetini Sasun Ermenilerini yok etme niyetinden geçici olarak vazgeçmeye zorladı.

1915’te Sasun’un öz savunması, Ermenilere yönelik soykırım ARMENOSİD sırasında Sasun halkının hayatta kalma mücadelesiydi. Birinci Dünya Paylaşım Savaşı, Jön Türk hükümetinin Sasun’u nihayet bastırma ve Ermenileri yok etme planını uygulamasını sağladı. Sasun halkı, sadece 1000 eski ve yeni savaş ve av tüfeğine sahip olarak nefsi müdafaa için hazırlandı.

Ermeniler, Türk-Kürt üstün kuvvetlerinin baskısı ve topçu ateşi altında Andok dağına çekildi. Sasun’un savunucularını mağlup eden zalimler, 60 bin Ermeni’den 45 binden fazlasını katletti, diğerleri dağlara ve vadilere saklandı. 1916 baharında Rus birlikleri Muş’u işgal ettiğinde, birkaç bin Sasun Ermenileri dağlardan indi ve katliamdan kurtuldu.

“TC Halkı Ahlakı Ahlaksızlardan Öğrenen Bir Kitledir”