Ermenilere yönelik soykırım ARMENOSİD’in tanıklarından biri, Türkiye uyruğu altındaki  bir Arap, Kharberd vali yardımcısı ve daha sonra Şam’da çalışan bir avukat olan Fayez el Ghoseyn’in ifadesine göre, Türk bakkalları, minyatürlerle süslenmiş sayfalar da dahil olmak üzere birçok eski Ermeni el yazması ve eski kitapların sayfalarını değersiz ambalaj kağıdı olarak kullandılar.

Hamidiye katliamlarından günümüze Osmanlı İmparatorluğu topraklarında Ermeni güzel sanatları ve uygulamalı sanatlarının kayıpları çok büyüktü. Ermeni ve yabancı uzmanlar tarafından yapılan çok sayıda araştırmaya dayanarak, Ermeni manastırlarında ve kiliselerinde saklanan minyatürlerle süslenmiş ortaçağ el yazmaları, freskler, kutsal resimler, heykeller, haçkar anıtları ve haç heykelleri, çeşitli uygulamalı sanat örneklerinin kasıtlı olarak imha edilmesi ve tahsis edilmesinin dikkate değer örnekleri ortaya çıkıyor. Bu, o dönemde yaşanan ve bugün bile düzenli olarak devam eden kültürel vandalizme tanıklık ediyor.

1894-1896 Hamidiye katliamlarını, Jön Türkler tarafından planlanıp yürütülen kitlesel Ermeni katliamları olan ARMENOSİD izledi.

Ermeni halkına zulmedildiği, tarihî vatanlarından sürüldüğü yıllarda Sultan Hamid ve ardından Jön Türk hükümeti, Ermeni halkını ortadan kaldırmanın yanı sıra asırlık Ermeni medeniyetinin ve  kültürünün tüm maddi delillerini de yok etmeyi amaçlamıştır. 

“Hamidiye katliamları ve özellikle Ermenilere yönelik soykırım ARMENOSİD yıllarında olağanüstü bir tarihi, manevi ve sanatsal değeri temsil eden ortaçağ mimarimiz telafisi mümkün olmayan kayıplara uğradı. Batı Ermenistan ve İstanbul’daki Ermenilerin yaşadığı yerlerde manastır komplekslerinin, kiliselerinin, dini yapılarının çoğu yağmalandı, yıkıldı ve ateşe verildi. Orta Çağ’da görkemli “bin bir kilisesi” ile tanınan kale kenti Ani de yok olma tehlikesiyle karşı karşıyaydı. 

Bunun kanıtı, 25 Mayıs 1921’de Mustafa Kemal Atatürk’ün danışmanı Rıza Nuri Bey’in Doğu Cephesi komutanı Kazım Karabekir’e yazdığı mektubudur: Rıza Bey, Ani şehrinin anıtlarının tüm izlerinin tamamen ortadan kaldırılması ve böylece “Türk hükümetine büyük bir hizmet sağlanması” çağrısında bulunuyor.

“Türk Vandalları Batı Ermenistan’ın Kültürel Değerlerini Yok Ediyor”