Tsakhkunyats Dağları’nın Tondrak volkanik masifi, bir tonir-tandırın prototipidir. Tondrak, dairesel tabanlı koni şeklinde bir volkandır. Geleneğe göre, tanrı Vahagn bir zamanlar Ermeni dev kadın ve erkekler anlamına gelen reptilyanlarına savaş sanatını öğrettiğinde, eğitimden sonra Tondrak yanardağının ateşinin etrafında toplanırdı. Bu dev insanlar konuşur, yemek pişirir ve yiyorlardı. Ve bir gün Tanrı Vahagn, Tondrak volkanının ateşinden kül alıp dev insanlara verdi, tandır yapmaları ve ekmek pişirmeleri için halka dağıtmayı emretti ve kadınlara da tonirin ateşini her zaman canlı tutmalarını emretti.  

Tüm bunlardan sonra Vahagn gökyüzüne yükselir ve tandırın ateşi  hiç sönmesin diye oradan seyreder. Ermeniler, Tanrı Vahagn’ın verdiği “Vahagnagrak”- yani Vahagn’ın ateşi, bugüne kadar hala canlı tutmaya devam ediyor.

Toprak içinde yapılmış tandır ateşi ve dumanı,  ailenin gücü ve huzurunu simgeler. Güneşe tapan Ermeniler tonir yani tandırı batan güneşe benzettiler. Ermeni kadınları, her ekmek veya yemek pişirdikleri zaman tanrıya eğildikleri gibi tonirin önünde de onun tanrısallığına eğilirler.

“Batı Ermenistan Kökleri Tarihin Derinliklerinde Bulunan Bir Ülkedir”