Yerli halkların haklarının korunması, Batı Ermenistan Ulusal Konseyi’nin 20 yıldır uğrunda mücadele ettiği bir konudur.
Batı Ermenistan heyetinin 17-21 Temmuz 2023 tarihlerinde Cenevre’de düzenlenen yerli halkların hakları uzmanlık mekanizmasının 16. oturumuna katılımı bu mücadelenin bir sonucudur. Bu yılki çalışmalar ağırlıklı olarak militarizasyonun yerli halkların hakları üzerindeki etkisi, Uluslararası Yerli Dilleri Onuncu Yılı, yerli halklar ve devletler arasındaki anlaşmalar ve diğer düzenlemeler, uzmanlık mekanizmasının daha ileri çalışmaları ve yerli halkların insan hakları Özel Raportörü Francisco Cali Tzai ile bir diyalog ile ilgiliydi.
Bunlar güncel olaylar açısından Ermeni milleti için hayati önem taşıyan konulardır.
Batı Ermenistan Ulusal Konseyi Başkanı Armenak Abrahamyan, Batı Ermenistan Ulusal Konseyi paketinin tamamını BM’ye teslim etti. O, askerileşmenin Artsakh’ın yerli Ermeni halkının hakları üzerindeki etkisinin araştırılması hakkında konuştu.
Başkan Abrahamyan, uluslararası toplumun dikkatini, 1920’den beri Batı Ermenistan devletinin bir parçası olan yerli halkların topraklarının, yerli Ermenilere yönelik soykırımı ARMENOSİD’i sistematik olarak sürdürmek amacıyla yabancı militarizasyonuna ilişkin kanıtlara çekti.
Aktarılan bu çalışmanın önemi, Batı Ermenistan Ermeni ulusunun benzeri görülmemiş bir yerli halk yasal statüsüne sahip olması ve kendi kaderini tayin hakkını gerçekleştirmek isteyen tüm halklar için bir örnek teşkil etmesidir.
Artsakh Ermenilerini ulusal bir azınlık olarak tanımlamaya gelen Azerbaycan temsilcisinin araya girmesinden sonra, yerli halkların yaptığı işlerin bilinmemesi nedeniyle uluslararası toplum tarafından itibarsızlaştırıldı. Bu, yerli halkların haklarını koruyan bir Deklarasyonun kabul edilmesine yol açtı. Batı Ermenistan Ulusal Konseyi’nin Deklarasyonun kurulmasında büyük katkısı var.
Armenak Abrahamyan, cevabında Azerbaycan tarafından işgal edilen Artsakh’ta (Karabağ) yaşayan yerli Ermenilerin Azerbaycan’ın boyunduruğu altında yaşamak istemediklerini ve yaşamayacaklarını açıklayarak, Azerbaycan’a çağrıda bulundu: Uluslararası Yerli Halklar Birliği adına Artsakh’ta yaşayan yerli halkların kendi kaderini tayin hakkını tanımak.
Yerli Halkların Haklarına İlişkin Uzman Mekanizması, tavsiyeleri bu organ tarafından dikkate alınan İnsan Hakları Konseyi’nin bir ek organıdır.
Batı Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Lydia Margosyan, Batı Ermenistan’ın işgali konusunu İnsan Hakları Konseyi’nin daimi tartışmalarına dahil etmek için gündemin 13. maddesiyle ilgili bir konuşma yaptı. Bu madde İnsan Hakları Konseyi’ne sunulacak tekliflerin görüşülmesine ve onaylanmasına değinir.
Batı Ermenistan Dışişleri Bakanı Lidya Margosyan, bir devletin 3 unsurunun nüfus, toprak bütünlüğü ve hükümet olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak, açıkça şu ifadede bulundu: 1894’te başlayan ve devam eden Türk-Osmanlı soykırım programları ve Ermenistan topraklarının uluslararası hukuka aykırı olarak işgali tek bir amaç güdüyordu: Birleşmiş Milletler’de 30’dan fazla ülke tarafından tanınmakta olan Batı Ermenistan devletinde yerli Ermeni ulusunun varlığını engellemek.
Bayan Lidia Margosyan, her 15 dakikada bir yerli dilin ayrımcılık ve tahakküm sonucu öldüğü bağlamında yerli halkların dillerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesinden de bahsetti.
Halkların Uzmanlık Mekanizmasının 16. Oturumuna, 18 Temmuz 2023’te Cenevre’de Yerli Halklar delegasyonlarının bayrakları ve geleneksel kostümleriyle yürüdüğü Yerli Halkların Yürüyüşü organizasyonu tarihi bir olay olarak damgasını vurdu. Batı Ermenistan heyeti, Milletler Meydanı’ndan başlayan ve Cenevre Gölü kıyısında sona eren bu yürüyüşe katıldı.
Ayrıca Descahe’nin 1923 Cenevre Misyonu’nun yüzüncü yıldönümüne adanan bir serginin açılışına da katıldı.
Batı Ermenistan Ulusal Konseyi delegasyonuna üst üste ikinci yıl Birleşmiş Milletler’de eşlik etme yetkisinin bana verilmesi vesilesiyle Artsakh bölgesi ile ilgili son olaylarla Ermenistan devletinin gündeminde önemli bir yer tutan yerli halk sorunu da dahil olmak üzere Ulusal Konsey’in birçok konuda lider olduğunu not ediyorum.
Batı Ermenistanlı bir Ermeni ve 10.000 yıllık kültürün taşıyıcısı olmaktan gurur duyarak, onun ve tüm yerli halkların haklarının korunmasında temel bir unsur olarak çalışmamı ulusumun yerli kökenlerine dayandırmaya devam edeceğim.
Amalia-Astrid 30 Temmuz 2023