“Joghovurd” gazetesi şöyle yazıyor: Artsakh halkının kendi kaderini tayin etmesi ve Artsakh Ermenilerinin devredilemez kendi kaderini tayin hakkının tanınması, her zaman Artsakh anlaşmazlığının çözümünün ve bununla ilgili müzakerelerin temel taşı olmuştur.
Peki ulusların kendi kaderlerini tayin etme hakkı nedir? Bu modern uluslararası hukukun temel ilkesidir.
BM Şartı ve İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre kendi kaderini tayin hakkı, herhangi bir bağlam veya sınırlama olmaksızın, halkın özgürlüğünü ve idari alanın belirli siyasi statüsünü amaçlayan tek taraflı eylem imkânı olarak ilan edilmiştir.
Artsakh, 1991 yılında yapılan bağımsızlık referandumunda kendi kaderini tayin etme hakkını özgürce kullanmıştır. Artsakh halkının kendi kaderini tayin etmesi ve bu konuda uluslararası bir konsensus oluşması, 30 yıllık müzakereler boyunca Ermeni tarafının önceliği olmuştur.
2020’deki 44 gün savaşının ardından Ermeni tarafının müzakere pozisyonlarının tamamen baltalanması ile müzakere süreci belki de altüst oldu.
Geri dönüşü olmayan bir hata yapan Doğu Ermenistan yetkilileri, Bakü’nün saldırganlığına ve askeri operasyonlarına yeşil ışık yaktı, bunun sonucunda Artsakh’ın nüfusunun tamamen azaldığı bugünkü acı verici durumla karşı karşıyayız ve 1 Ocak’tan itibaren genel olarak dağılacak.
“Joghovurd” gazetesi, Artsakh Ulusal Meclisi üyesi Metakse Hakopyan’a, bu koşullar altında dahi kendi kaderini tayin hakkı meselesinin gündeme getirilmesinin mümkün olup olmadığını, Artsakh’tan zorla yerlerinde edilen yetkililerin ve milletvekillerinin bu konuda hangi adımları attığını sordu. Artsakh’tan yerinden edilenler bu yönde mi hazırlanıyorlar? Bu gündemle bir Parlamento oturumu düzenleyip bu sorunu yükseltebilirler mi acaba? diye sordu.
“Bu durumda bile Artsakh meselesinin kapandığını, Artsakh’ın var olamayacağını, Artsakh halkının dünyanın dört bir yanına dağıldığını, her şeyin bittiğini kimse kanıtlayamaz. Ancak artık öyle bir aşamadayız ki, hâlâ kendimizi organize ettiğimiz bir aşamadayız, durumu ayık ve soğukkanlılıkla değerlendirebilmemiz gerekiyor ki, her adımımız hesaplı ve gerçekliğe dayansın.
Artsakh Cumhuriyeti milletvekili Hakopyan, “Bu aşamada hiçbir şeyi göz ardı etmeyeceğim, ancak tüm bunları organize etmek ve hesaplı adımlar atmak için zamana ihtiyaç var” dedi. Batı Ermenistan hükümeti 25 Eylül 2023 tarihli açıklamasında, Ermenistan Devleti’nin bir bölgesi olan Artsakh’a aykırı olan sözlü veya herhangi bir kişi tarafından imzalanmış hiçbir açıklamayı kabul etmediğini ve tanımadığını zaten belirtmişti.
Batı Ermenistan Cumhuriyeti kendi kararnamesi ile kendi bir bölgesi olarak Artsakh’ı tanı,nmıştır. Artsakh vardır, çünkü bin yıllık kültürüyle, yazısıyla, edebiyatıyla yerli halkı vardır. Bu, Ermeni halkının nihai ve birleşik devletini kurma sürecinde geçici bir duraklamadır. Zafer yakındır.
“Batı Ermenistan Barbar Türk İstilacılarına Karşı Mücadelede”