Azerbaycanlı arkeolog Sabuhi Hüseyinov, 2001 yılında Yerevan’ın merkezinde inşaat çalışmaları sırasında tesadüfen keşfedilen, aynı yıl arkeolog Husik Melkonyan tarafından kazılan ve mimar Artak Ghulyan tarafından ölçümleri yapılan Müslüman mezarından sık sık söz ediyor.

Sabuhi Hüseyinov, mozoleye geniş bir şekilde atıfta bulunarak, sanki mozolenin keşfinden sonra Ermeni arkeologlar ve araştırmacılar mozolenin varlığını bilim camiasından ve hatta Ermeni toplumundan gizlemiş gibi en sevdiği Ermeni karşıtı düşüncelerini aktarıyor. Azerbaycanlı arkeolog, mozoleyi Azerbaycan kültürünün karakteristik bir unsuru olarak sunmaya çalışıyor ve Ermeni bilimsel düşüncesinin bunu özellikle gizlediğini, bazı durumlarda ise istenmeyen gerçeği gizlemek için Moğol gibi sunduğunu açıklıyor. Bir başka yazısında ise bu mezarla ilgili herhangi bir bilimsel yayının bile bulunmadığını, bunu 2001 yılında çekilen ve linkini verdiği bir haber videosundan tesadüfen öğrendiğini belirtiyor. Kazılan mezarın üzerindeki Ermenice ve Arapça yazıların birleşimini Ermeni tarafı açısından açık bir sahtekarlık ve gerçeğin çarpıtılması olarak sunuyor. Hüseyinov ayrıca Ermenilerin, Azerbaycanlılar için özel olarak gizlenmiş ve sözde sığınak olan bir binanın yıkıntıları üzerine bir gece kulübü inşa ettiklerini belirtiyor. Azerbaycanlı arkeoloğun bu gibi saçma açıklamalarına hiç değinmeden, mezarın halihazırda mevcut ve faaliyette olan kulübün bodrumunda yapılacak inşaat çalışmaları sırasında bulunduğunu hatırlatalım. Çalışmalar durduruldu ve kazı çalışmalarına başlandı. Kazıları yürüten arkeolog Husik Melkonyan, bilimsel makalelerinde bu mezardan bahsetmişti. Yerevan’daki Müslüman türbesi diğer Ermeni araştırmacılar tarafından da anlatılmıştır.

Örneğin, Khaçen Müslüman türbesini daha ayrıntılı olarak anlatan mimar Leonid Bretanitsky, bu türbe ile Yeğvard’daki kilise-türbe arasında bariz benzerlikler gördü. Yeğvard’ın 1301 yılında inşa edilen kutsal Astsvatsatsin kilise-mezarının mimarının Şahik Vardpet olduğu pencerelerden birindeki yazıttan anlaşılmaktadır.

Ermeni bilimsel düşüncesi, Ermeni kültürünün Hıristiyan, İslam ve komşu halkların diğer kültürleriyle ilişkilerini hiçbir zaman gizlememiş veya reddetmemiştir. Bu etkileşimler sonucunda her biri yeni başarılarla zenginleşen yeni özellikler kazanmıştır. Yerevan, Khaçen ve Vanotsa’daki Müslüman mezarları ve diğer anıtlar bunun en iyi kanıtıdır.

“Batı Ermenistan Barbar Türk İşgalcilerine Karşı Mücadelede”