24 Ekim 2023’te, Grigor Lusavoriç’in torunu Gatoğikos Surp Grigoris’in mezar taşının düşman tarafından tahrip edildiği iddia edildi (aşağıda yayınlanan fotoğraf).

“LUYS” adlı Vakf söz konusu fotoğrafın eski olduğunu beyan ediyor. Fotoğrafta görülen bu mezar taşı 1898 yılında Şuşili mimar Mikael Ter-İsrailyants tarafından Şuşi Ermenilerinin yardımıyla yapılmıştır. Ancak bu mezar taşı1990 yılında manastırın kontrolünü ele geçmesiyle birlikte Azerbaycan özel kuvvetleri tarafından kırıldı. 2000 yılı başlarında Amaras manastır kompleksinde mezar taşının bir kopyası yapılarak türbeye yerleştirilmiştir. Böylece 2001 yılından bu yana Surp Amaras’ta temsil ediliyor. Gatoğikos Grigor’un 19. yüzyılın sonlarında yapılan iki mezar taşı, kilisenin girişine yakın bir yerde kalıcı olarak sergilendi ve yeni mezar taşı, kilisenin sunağının altındaki mahzene yerleştirildi.

Ne yazık ki “LUYS” adlı Vakıf,  Ermeni tarihçilerin ifadelerine göre 4. yüzyılın başında Krikor Lusavoriç tarafından kurulan ve 5. yüzyılın başlarında Surp Mesrop Maştots’un burada  Artsakh’ın ilk okulunu açtığı ve  Azerbaycan’ın işgali altında bulunan Amaras manastır kompleksinin, yakın gelecekte, diğer Ermeni dini mabetleri gibi Artsakh’ın sembolü haline gelen tarihi ve kültürel anıtların, düşman tarafından kirletilebilir veya tamamen yok edilebilir olacağını yadsımıyor. Bunun canlı bir örneği Şuşi’nin Ghazanchetsots adlı kilisesidir.

Amaras manastır kompleksinin tam restorasyon çalışmalarına Eylül 2019 tarihinde  “LUYS” adlı Vakıf tarafından başlandı. Restorasyon çalışmaları artık son aşamaya gelmişti ve Aralık 2023 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanıyordu. Üstelik Artsakh’ın ve tüm Ermeni halkının Hıristiyan değerlerinin korunmasında ön planda olan Amaras manastır kompleksinin restorasyon çalışmaları, Artsakh’ın 10 ay boyunca kuşatma altında olmasına rağmen durmadı. 

Batı Ermenistan hükümeti, Ermeni tarihi ve kültürel eserlerinin sorunlarını her zaman ilgi odağında tutuyor. Batı Ermenistan Kültürel Değerleri Koruma Bakanı Raffi Kortoşyan, aynı zamanda Vakfın Ermeni ofisinin müdür yardımcısı. Vakıf, sürekli olarak kültürel değerlerin durumu ve tehditleri hakkında rapor veriyor. Bir hatırlatma olarak, Batı Ermenistan Devlet Başkanı Armenak Abrahamyan’ın ve Ermeni Mimarisi Araştırmaları’nın merhum yöneticisi Samvel Karapetyan’ın Nahiçevan Haçkarlarının yok edilmesi nedeniyle Bakü yetkililerine dava açan tek kişiler olduğunu hatırlatalım. 

Nahiçevan Haçkarlarının vandalizmi tüm uygar dünya için bir kamçıdır.

 “Batı Ermenistan Barbar Türk istilacılarına Karşı Mücadelede”